Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
- Uỷ lạo hình thể và tâm thần nhà vua.
- Thế là nghĩa làm sao?
Từ Vô Quỉ đáp:
- Trời đất nuôi ngƣời, ai cũng nhƣ ai. Ngƣời ở địa cao cũng không tự cho là quí, ngƣời ở địa vị thấp
cũng không tự cho là tiện. Riêng nhà vua làm chủ một nƣớc có vạn cổ xe mà bắt dân chúng phải lao
khổ để cung phụng cho tai mắt mũi miệng của mình, điều đó tâm thần nhà vua 1214 [6] không chấp
nhận, vì tâm thần mọi ngƣời đều thích sự hoà đồng mà ghét sự vị kỉ. Sự vị kỉ là một thứ bệnh, cho
nên tôi uỷ lạo nhà vua. Tại sao nhà vua cứ giữ bệnh đó hoà vậy?
Vũ Hầu bảo:
- Muốn gặp tiên sinh từ lâu. Quả nhân muốn yêu dân, theo đạo nghĩa mà dẹp việc binh đi, nên
chăng?
Từ Vô Quỉ đáp:
- Không nên. Yêu dân tức là bắt đầu hại dân đấy. Theo đạo nghĩa mà dẹp việc binh tức là gây ra binh
đao đấy. Nhà vua làm vậy sẽ không thành công đâu, vì muốn cho quá tốt thì sẽ gây hoạ. Nhà vua làm
điều nhân nghĩa thì chẳng bao lâu sẽ hoá ra giả dối. Có cái hình tích [trỏ nhân nghĩa] gây ra hình
tích: thành công tất gây ra thất bại, cải biến phép thƣờng thì tất gây ra chiến tranh với nƣớc ngoài.
Nhà vua đừng nên dàn bộ binh ở dƣới lầu cao, đừng tập hợp kị binh ở trên đàn, đừng trái đạo mà cầu
thoả dục, đừng dùng xảo trá mà thắng ngƣời, đừng dùng mƣu mô để thắng ngƣời, đừng dùng chiến
tranh để thắng ngƣời. Giết nhân dân của ngƣời ta, xâm chiếm đất đai ngƣời ta để thoả mãn tƣ dục
cùng tâm thần của mình, chiến tranh nhƣ vậy là tốt ở chỗ nào? Nhà vua đừng nên làm nhƣ vậy mà
nên bồi dƣỡng lòng thành, ứng với luật trời đất, đừng bao giờ làm trái nó, nhƣ vậy dân sẽ tránh đƣợc
cái hoạ chết chóc. Sao nhà vua lại muốn dẹp việc binh đi?
3
