Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
- Sao ông không chịu nói giúp tôi với nhà vua?
- Vƣơng Quả đáp:
- Tôi không đƣợc vua nễ bằng Công Duyệt Hƣu 1278 [2] .
- Công Duyệt Hƣu là ai vậy?
- Ông ấy mùa đông bắt 1279 [3] ba ba ở sông Trƣờng Giang, mùa hè nghỉ ở gần chân núi, có ai đi
ngang qua hỏi thì đáp: “Nhà của tôi đấy”. Di Tiết còn không giúp ông đƣợc, huống hồ là tôi. Tôi
không bằng ông ấy. Ông ấy không có đức hạnh nhƣng khôn, không để lộ thâm ý của mình nên không
ai dò đƣợc lòng ông 1280 [4] , thích giao du với những ngƣời phú quí, không giúp ai tiến đức mà trái
lại làm cho đức của ngƣời ta tiêu ma đi thôi. Ngƣời nào mùa đông bị lạnh thì bận thêm áo cho đƣợc
ấm nhƣ nhƣ mùa xuân, ngƣời nào bị thƣơng thì thử tìm thứ gió mát để đƣợc lạnh nhƣ mùa đông
1281 [5] . Vua Sở uy nghi mà nghiêm khắc, đối với kẻ phạm tội thì dữ nhƣ cọp, không tha. Ai mà
dám thuyết phục ông ta, nếu không phải là ngƣời khéo nói hoặc có đức lớn?
Bậc thánh nhân [nhƣ Công Duyệt Hƣu], lúc cùng khốn thì làm cho ngƣời ta quên cảnh nghèo khổ;
lúc hiển đạt thì làm cho bọn vƣơng công quên tƣớc lộc mà hoá ra khiêm tốn. Thánh nhân có thể cùng
vui với vạn vật, hoà đồng với mọi ngƣời mà vẫn giữ đƣợc bản tính, cho nên không nói mà làm cho
ngƣời chung quanh hoà hợp, ở chung với ai thì khiến ngƣời đó tự cải hoá. Cha con hoà thuận, ai nấy
đều giữ địa vị của mình. Nhƣng hành vi của thánh nhân tự nhiên, an nhàn. Vậy mà đối với nhân tâm
thật xa cách 1282 [6] .
Vì vậy tôi khuyên ông tìm Công Duyệt Hƣu mà nhờ giới thiệu.
2
Thánh nhân thấu suốt đƣợc vạn vật, bao quát đƣợc vũ trụ mà không hiểu tại sao. Đó là nhờ bẩm tính.
Thánh nhân hành động theo bẩm tính, lấy tự nhiên làm chuẩn tắc. Ngƣời khác thấy vậy gọi là thánh.
