Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
Chỉ lo tri thức không đủ, nhƣng tri thức không biết tới đâu là cùng, vậy thì nỗi lo cũng vô cùng, làm
sao mà ngƣng đƣợc?
Ngƣời nào sinh ra đã đẹp rồi, ngƣời khác có thể đƣa gƣơng cho soi 1283 [7] mà không cho hay là
đẹp thì ngƣời đó cũng không biết là mình đẹp hơn ngƣời. Ngƣời đó cơ hồ nhƣ thấy mình đẹp, mà
cũng cơ hồ nhƣ không thấy mình đẹp, cơ hồ biết ngƣời ta khen mà cũng cơ hồ nhƣ không biết ngƣời
ta khen mình 1284 [8] . Nhờ vậy mà cái đẹp của ngƣời đó làm cho ngƣời khác thích hoài, mà ngƣời
khác cũng yêu ngƣời đó hoài. Cái đẹp tự nhiên thì nhƣ vậy.
Bậc thánh nhân yêu ngƣời, ngƣời khác bảo vậy thì mới biết rằng mình yêu ngƣời, nếu không thì cũng
không biết. Họ cơ hồ nhƣ thấy mà cơ hồ cũng nhƣ không thấy mình yêu ngƣời, cơ hồ nhƣ biết ngƣời
ta khen mà cơ hồ nhƣ không biết ngƣời ta khen mình. Nhƣ vậy mà thánh nhân yêu ngƣời hoài và
ngƣời khác cũng vui vẻ, tin cậy họ hoài. Cái đức tự nhiên thì nhƣ vậy.
3
Đi xa trở về, đƣợc trông lại tổ quốc cố hƣơng thì lòng thấy sung sƣớng hoan hỉ; dù gò đống cây cỏ
che lấp mất chín phần mƣời, lòng cũng vẫn thích, huống hồ là đƣợc thấy lại, nghe lại những cái mình
đã thấy, đã nghe. Mình chăm chú nhìn nhƣ thể cái gì cũng ở trên cái đài cao mƣời nhẫn vậy. 1285 [9]
4
Vua Nhiễm Tƣơng (hay Tƣớng?), đạt đƣợc Đạo mà ứng với mọi sự biến hoá nhƣ đứng ở trung tâm
một cái vòng tròn từ đó phát ra những đƣờng toả ra mọi phía. Ông hoà hợp với vạn vật, không có
thuỷ (quá khứ) không có chung (vị lai), cũng không có hiện tại. Luôn luôn ông biến hoá với vạn vật,
hợp nhất với cái không bao giờ biến hoá (tức Đạo). Ai cố ý bắt chƣớc tự nhiên thì không bắt chƣớc
đƣợc vì bị vạn vật lôi cuốn, nhƣ vậy thì làm sao thành việc đƣợc? Vậy tôi với thánh nhân không có
trời, không có ngƣời, không có thuỷ (trái với chung), không có vật. Thánh nhân hoà hợp với thế gian,
cùng trôi nổi với đời mà không ngừng, đức hạnh đầy đủ, không suy bại, vô tâm và hợp với đạo, đâu
