Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
tôn lên làm thầy (?) (…) mà ở trong, mình thành thánh, thần, ở ngoài (tức trị dân) mình thực hiện
đƣợc lí tƣởng của đế vƣơng”.
Gần đây, Tƣởng Phục Thông 30 [4] cũng bảo chƣơng Tiêu dao du là cái mào cho toàn thể Nội thiên,
mà chƣơng Tề vật luận quét sạch cái quan niệm thị phi, mình và vật, mở đƣờng cho lập luận (tức lí
thuyết chính trị); các chƣơng sau hoặc bàn về phép dƣỡng sinh, hay cách xử thế, cách đạt đƣợc cái
đức sung mãn, đều phải lấy Đạo làm thầy; Đạo đó ứng dụng vào việc trị nƣớc thì thành đế, vƣơng.
Cũng có thể hiểu một cách khác đƣợc, chẳng hạn: Thảnh thơi tự tại (Tiêu dao du) là mục đích của
loài ngƣời cũng nhƣ của vạn vật. Muốn đạt đƣợc cảnh giới đó chúng ta phải bỏ quan niệm thị phi,
mình và vật đi (Tề vật luận), phải biết phép dƣỡng sinh (Dƣỡng sinh chủ), cách xử thế (Nhân gian
thế); cao hơn nữa, phải tu dƣỡng, cho đức đƣợc sung mãn (Đức sung phù), mà lấy Đạo làm thầy (Đại
tôn sƣ); và muốn cho mọi ngƣời trong thiên hạ đƣợc thảnh thơi tự tại thì ngƣời cầm quyền phải theo
Đạo vô vi mà trị dân.
Hiểu theo cách nào, chúng ta cũng thấy có một sự nhất quán trong bảy chƣơng của Nội thiên, tính
cách đó Ngoại và Tạp thiên thiếu hẳn.
2. Tư tưởng trong Nội thiên rất ít mâu thuẫn nhau; trái lại trong Ngoại và Tạp thiên, tƣ tƣởng rất hỗn
tạp, rõ ràng là của nhiều ngƣời trong nhiều phái viết; điểm này sẽ đƣợc xét kĩ trong tiết sau.
3. Bút pháp trong Nội thiên cao hơn Ngoại và Tạp thiên, đặc biệt là bút pháp trong hai chƣơng đầu:
Tiêu dao du và Tề vật luận.
4. Trong Nội thiên nhan đề tóm tắt được đại ý trong chương, còn trong Ngoại và Tạp thiên, ngƣời ta
dùng vài chữ trong câu đầu để đặt tên chƣơng, thành thử nhan đề không liên quan gì tới ý chính
trong chƣơng cả; nhiều chƣơng cũng không có cả ý chính nữa.
Đó là bốn đặc điểm khiến Nội thiên phải đƣợc tách rời khỏi hai thiên kia.
Tuy nhiên, Nội thiên có thực do Trang tử viết không? Một số ngƣời còn nghi ngờ và đƣa ra mấy lí do
không vững lắm. Họ bảo:
