Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
- Tôi không muốn nhẫn tâm để con em các ngƣời ra trận mà chết, nhƣ vậy có khác gì tôi giết họ. Các
ngƣời gắng ở lại đây. Làm thần dân của tôi hay của ngƣời Địch thì cũng vậy. Tôi nghe nói không nên
đem cái dùng để nuôi ngƣời [tức đất đai] mà hại ngƣời [tức bắt dân ra trận].
Rồi ông chống gậy ra đi, dân chúng dắt dìu nhau theo ông mà lập một nƣớc ở chân núi Kì Sơn [tại
Thiểm Tây ngày nay]. Có thể bảo ông là ngƣời trọng sinh mệnh.
Biết trọng sinh mệnh thì dù là phú quí cũng không nên hƣởng thụ nếu có hại cho thân mình, còn nhƣ
nghèo hèn thì không nên vì lợi lộc mà làm tội cái hình hài. Ngày nay, những kẻ chức cao tƣớc lớn
chỉ lo mất địa vị, thấy các lợi mà quên hẳn thân mình. Nhƣ vậy chẳng là mê muội ƣ? 1416 [5]
3
Trong ba đời liên tiếp, ngƣời Việt giết vua. Thái tử tên Sƣu lo quá, chạy trốn vào động Đan, thế là
nƣớc Việt không có vua. Ngƣời Việt bèn đi tìm thái tử, theo dấu vết đến động Đan. Thái tử không
chịu ra, họ phải đốt lá ngải hun động và đánh xe của vua chờ ở ngoài. Khi nắm đƣợc dây leo lên xe,
thái tử ngửa mặt lên trời than: “Làm vua! Làm vua! Tại sao không tha cho tôi, cứ phải tôi mới
đƣợc?”. Thái tử Sƣu không sợ làm vua mà sợ cái hoạ làm vua. Có thể bảo ông là không vì ngôi vua
mà làm hại sinh mệnh của mình, chính vì vậy mà ngƣời Việt mới muốn ông làm vua.
4
Hai nƣớc Hàn và Nguỵ cùng tranh nhau lấn đất. Tử Hoa tử [ngƣời nƣớc Nguỵ], lại yết kiến Chiêu Hi
Hầu nƣớc Hàn, thấy nhà vua có vẻ lo, nên bảo:
- Nay có ngƣời muốn nhƣờng thiên hạ, và viết trƣớc mặt nhà vua một minh ƣớc nhƣ vầy: “Ai mà tay
trái lấy tờ minh ƣớc này thì tay phải bị chặt, tay phải lấy thì tay trái bị chặt; nhƣng lấy đƣợc nó thì sẽ
đƣợc cả thiên hạ”. Nhƣ vậy nhà vua có chịu lấy không?
Chiêu Hi Hầu đáp:
- Quả nhân không chịu.
