Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
(kiếm) tự nhiên của trời mà phân vân tiêu tán, hồn phách rời đi, thể xác tan rã, cái đó gọi là “đại qui”
(cuộc trở về quan trọng).
86[10]Thế kỉ thứ IX, một học giả Ả Rập, Othman Amral-Jahif, đƣa ra thuyết này: Đời sống từ
khoáng vật tới thực vật, rồi tới sinh vật, sau cùng tới ngƣời. [Xem thêm chú thích trong bài Chí lạc 7
– Goldfish]
87[11] Không rõ thời đó ngƣời Trung Hoa đã biết xứ Tây Tạng chƣa. Xứ đó toàn đá, lớp đất rất nông
không đủ để chôn ngƣời, mà rừng lại ít, không đủ gỗ để thiêu, cho nên phải cắt thịt ngƣời chết, liệng
cho diều hâu ăn.
88[12] Tôi đoán đoạn này thiếu mấy chữ (chữ nghiêng): Có con chim bằng “lƣng rộng không biết
mấy ngàn dặm, tung cánh bay thì cánh nó nhƣ đám mây mây trên trời”; có con chim cút “lên cao độ
vài nhẫn rồi xuống, bay liệng trongđám cỏ bồng cỏ cảo”. [Goldfish]
89[13] Trong bản dịch Nội thiên, chẳng hạn chƣơng VII các bài 2, 3, chúng tôi dùng những chữ bản
tính, tính tự nhiên… là dịch theo ý, chứ Trang không dùng chữ “tính”.
90[14] Phác tố: phác thực, chân tình (BT).
91[15] Tức “Cởi bỏ thân thể, trừ tuyệt thông minh, rời bỏ trí tuệ, hợp nhất với Đại đạo” (trang 227).
Nguyên văn: 離形,去知,同於大通. Ở đây sách in nhầm thành: li hình, khứ trí, đồng ƣ, Đại không.
[Goldfish].
92[16] Tranh biện: trong phần dịch in là tranh luận. [Goldfish].
93[17] Bài này Trang bảo: “Khen vua Nghiêu, chê vua Kiệt thì sao bằng coi Nghiêu và Kiệt cũng
nhƣ nhau”. Ông chỉ muốn khuyên ta quên thiện ác, chứ không bảo Nghiêu cũng ác nhƣ Kiệt.
94[18] Coi Đại cương triết học Trung Quốc II (Cảo Thơm – 1966) (cùng tác giả)
95[19] Thu thủy 2 diễn thêm ý này: Con quì (có một chân) ƣớc ao đƣợc nhƣ con rằn (không có chân)
mà đi đƣợc; con rắn bảo đó là bản tính tự nhiên, không thể thay đổi đƣợc, nhƣng lại ƣớc ao đƣợc nhƣ
gió không có hình thể mà thổi rất mau đƣợc; gió cho rằng mình còn bị ngƣời khống chế, tuy nhiên
vẫn vui vẻ vì hơn cả ngƣời lẫn vạn vật ở chỗ làm đổ gãy đƣợc cây lớn, thổi bay đƣợc nóc nhà.
