Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
Trong số các vấn đề Trang tử nêu ra, vấn đề dƣỡng sinh đƣợc ngƣời sau khai triển kĩ hơn cả. Chƣơng
Đạt sinh ở Ngoại thiên bổ túc chƣơng Dƣỡng sinh chủ trong Nội thiên và giá trị hai chƣơng ngang
nhau.
Dƣới đây tôi tóm tắt những ý trong chƣơng Đạt sinh. Bài 1 tác giả khuyên ta đừng quan tâm tới
những cái không tuỳ thuộc ta, nhƣ vận mạng (có kẻ săn sóc thân thể rất kĩ mà vẫn chết yểu) và thế
tục, để khỏi lao tổn thể xác và tinh thần.
Bài 4 bảo phải khinh ngoại vật để tâm hồn khỏi mê loạn: “Đánh bạc mà ăn thua bằng viên ngói thì ai
đánh cũng cao hết; nếu ăn thua bằng cái móc dây lƣng thì con bạc đã ngại ngại rồi; nếu ăn thua bằng
vàng thì con bạc sẽ mê loạn”. Tài cao thấp của con bạc trƣớc sau vẫn vậy, chỉ vì trọng ngoại vật, sinh
ra xúc động mà hoá vụng. Vậy ta phải thản nhiên, coi đắc thất nhƣ nhau.
Bài 6 nhắc ta đừng ham phú quí, danh lợi. (Hai bài Sơn mộc 4 và 5, cũng xét cái hại của sự ham danh
lợi; nổi danh nhất là bài Sơn Mộc 8, tác giả dùng một ngụ ngôn (con ve đƣơng hƣởng bóng mát mà
không ngờ con bọ ngựa núp sau lá rình nó; con bọ ngựa rình con ve mà không ngờ con chim khách
muốn mổ nó) để diễn ý vật nào cũng vì cái lợi, cái hình hài mà quên cái chân thân).
Bài 2 đƣa ra thí dụ ngƣời say rƣợu mà té xe thì không bị thƣơng nặng tới chết, là vì giữ đƣợc cái khí
thuần hoà, không lo sợ. “Kẻ nhờ rƣợu giữ cái thần mà còn nhƣ vậy, huống hồ là ngƣời tự nhiên vô
tâm”.
Nếu lại hoá hợp với tự nhiên thì không vật gì làm hại nổi, (ý này đúng là ý Trang) nhƣ ngƣời lội
nƣớc trong bài 9.
Bài 8 cũng khuyên ta đừng lo sợ, lo sợ thì sinh bệnh, nhƣ Tề Hoàn Công thấy một hồn quỉ mà đau,
và khi Cáo Ngao vô thăm bảo hễ thấy con quỉ đó thì sẽ thành bá vƣơng, Hoàn Công mừng rỡ, hết
bệnh liền.
Bài 8, phải tập cho bình tĩnh, không xúc động nhƣ con gà đá.
Bài 5 tóm tắt đƣợc phép dƣỡng sinh: phải vừa tu dƣỡng nột tâm, vừa săn sóc ngoại hình, đừng quá
trọng cái này mà khinh cái kia, nghĩa là phải giữ mức trung.
