TRẬT TỰ THẾ GIỚI - Trang 15

làm cho hài hòa. Khi châu Âu xây dựng một trật tự đa quốc gia của mình,
Đế quốc Ottoman ở Thổ Nhĩ Kỳ đã khôi phục lại tuyên bố này thành sự cai
trị chính danh duy nhất và bành trướng uy quyền tối thượng của mình trên
toàn khu vực trung tâm thế giới Ả-rập, Địa Trung Hải, các quốc gia vùng
Balkan và Đông Âu. Đế quốc này nhận thức được trật tự giữa các quốc gia
mới hình thành của châu Âu, và coi đây không phải là một mô hình mà là
một nguồn cơn gây chia rẽ sẽ bị Đế quốc Ottoman khai thác để mở rộng
lãnh thổ về phía tây. Như Sultan (Vua Hồi giáo) Mehmed-Kẻ Chinh phạt đã
phủ dụ các thành bang của Ý khi họ đang thực hành phiên bản đầu tiên của
sự đa cực vào thế kỷ 17, “Các ngươi có hai mươi bang… các ngươi bất
đồng với nhau… Chỉ nên có một đế chế, một đức tin và một chủ quyền trên
thế giới.”

Trong khi đó, ở bên kia Đại Tây Dương, một tầm nhìn khác biệt về

trật tự thế giới đang được đặt nền móng ở “Tân Thế giới.” Khi những xung
đột chính trị và giáo phái ở châu Âu nổ ra vào thế kỷ 17, những người
Thanh giáo đã lên đường để vãn hồi kế hoạch của Thiên Chúa với một
“chuyến đi sứ mệnh tới vùng hoang dã,” thứ sẽ giải thoát họ khỏi việc phải
tuân thủ những cấu trúc uy quyền mà họ cho là đồi bại. Như Thống đốc
John Winthrop giảng giải trên một con tàu tới định cư ở Massachusetts vào
năm 1630, họ sẽ xây dựng ở đó một “thành phố trên đồi,” truyền cảm hứng
cho thế giới thông qua sự công bằng trong các nguyên tắc và sức mạnh từ
điển hình của thành phố này. Theo quan điểm của Mỹ về trật tự thế giới,
hòa bình và cân bằng sẽ diễn ra tự nhiên, những hận thù xa xưa sẽ được gạt
qua một bên một khi các quốc gia khác được trao quyền phát ngôn theo
nguyên tắc tương tự như người Mỹ trong việc cai quản riêng của họ. Do đó,
nhiệm vụ của chính sách đối ngoại không thiên về theo đuổi một lợi ích Mỹ
đặc biệt nào mà thiên về sự gây dựng những nguyên tắc chung. Theo thời
gian, Mỹ trở thành nước bảo vệ không thể thiếu cho trật tự mà châu Âu đã
thiết kế. Tuy nhiên, ngay cả khi Mỹ gia tăng ảnh hưởng trong nỗ lực này thì
một mâu thuẫn vẫn cứ tồn tại dai dẳng, bởi tầm nhìn của Mỹ không dựa
trên việc tiếp thu hệ thống cân-bằng-quyền-lực của châu Âu mà dựa trên
việc đạt được hòa bình thông qua truyền bá những nguyên tắc dân chủ.

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.