Một động lực đối kháng đã nổi lên ở một số nơi trên thế giới, hình
thành những bức tường thành chống lại những gì được coi là các chính sách
vốn dĩ mang mầm mống khủng hoảng của các nước phát triển phương Tây,
bao gồm cả các khía cạnh của toàn cầu hóa. Cam kết bảo đảm an ninh từng
đứng vững như những giả định nền tảng, giờ đây đang bị đặt dấu hỏi, đôi
khi bởi chính các nước mà những cam kết này thúc đẩy sự bảo vệ. Khi các
quốc gia phương Tây giảm mạnh kho vũ khí hạt nhân hay hạ thấp vai trò
của vũ khí hạt nhân trong học thuyết chiến lược của họ, các quốc gia ở
những nơi gọi là thế giới đang phát triển lại nhiệt thành theo đuổi chúng.
Các chính phủ từng đón nhận (ngay cả đôi khi cảm thấy bối rối bởi) những
cam kết của Mỹ đối với phiên bản của nước này về trật tự thế giới, đã bắt
đầu đặt câu hỏi, rằng liệu nó có dẫn đến những kế hoạch mà Mỹ cuối cùng
không đủ kiên nhẫn để chứng kiến sự kết thúc của chúng. Theo quan điểm
này, việc chấp nhận các “quy tắc” của phương Tây về trật tự thế giới bị gài
thêm các yếu tố trách nhiệm không thể đoán trước – một sự diễn giải là
động cơ rõ ràng dẫn đến việc một số đồng minh truyền thống tách xa khỏi
Mỹ. Trên thực tế, ở một số khu vực, sự chế giễu các chuẩn mực phổ quát
(như nhân quyền, tiến trình phù hợp, hay bình đẳng cho phụ nữ) rõ rệt như
các ưu tiên Bắc Đại Tây Dương được coi là đức tính tích cực và là trọng
tâm của các hệ thống giá trị thay thế. Thêm nhiều loại hình bản sắc căn bản
được ca ngợi như là cơ sở cho những phạm vi quan tâm loại trừ nhau.
Kết quả không đơn giản chỉ là đa cực quyền lực mà là một thế giới của
những thực tại ngày càng mâu thuẫn nhau. Không thể giả định rằng nếu để
nguyên không giám sát, tại một điểm nào đó, các xu hướng này sẽ tự động
tương thích thành một thế giới của sự cân bằng và hợp tác – hay thậm chí là
một trật tự.
