quá khứ”.
[420]
Con đường dễ dàng có thể không phải lúc nào cũng là con
đường tốt nhất, nhưng nó là con đường mà máy tính và các công cụ tìm
kiếm luôn khuyến khích chúng ta đi vào.
Trước khi Frederick Taylor giới thiệu hệ thống quản lý mang tính khoa học
của mình, một người lao động, dựa vào học vấn, kiến thức và kinh nghiệm
riêng sẽ tự đưa ra quyết định về cách thức làm việc của anh ta. Anh ta sẽ
viết kịch bản của riêng mình. Sau Taylor, người lao động bắt đầu làm theo
kịch bản được viết bởi một người khác. Người điều khiển máy móc không
cần thiết phải hiểu kịch bản đó được xây dựng như thế nào hay quá trình
suy diễn đằng sau nó; anh ta chỉ cần tuân thủ nó. Sự hỗn độn đi liền với
quyền tự chủ cá nhân đã được loại bỏ, và toàn bộ nhà máy sẽ hoạt động
hiệu quả hơn và sản lượng cũng dễ kiểm soát hơn. Ngành công nghiệp sẽ
trở nên thịnh vượng. Những điều mất đi ngoài sự hỗn độn còn có những
phát kiến, tính sáng tạo và niềm dam mê của mỗi cá nhân. Công việc có ý
thức trở thành thói quen vô thức.
Khi chúng ta hoạt động trực tuyến, chúng ta cũng đang làm theo kịch bản
được viết bởi những người khác - những thuật toán hướng dẫn mà rất ít
người trong chúng ta có thể hiểu ngay cả trong trường hợp những đoạn mã
ẩn được tiết lộ cho chúng ta. Khi tìm kiếm thông tin qua Google hay bất kỳ
công cụ tìm kiếm nào khác, chúng ta đang tuân theo một kịch bản. Khi xem
xét một sản phẩm được gọi ý bởi Amazon hay Netflix, chúng ta cũng đang
tuân theo một kịch bản. Khi lựa chọn từ một danh mục để mô tả bản thân
hay những mối quan hệ của mình trên Facebook, chúng ta cũng đang tuân
theo một kịch bản. Những kịch bản này có thể rất tuyệt vòi và đặc biệt hữu
ích, như thể chúng ở trong các nhà máy của Taylor, nhưng chúng cũng cơ
giới hóa những quy trình khám phá không theo trật tự của trí óc, và thậm
chí là những hệ quả xã hội kèm theo. Như nhà lập trình máy tính Thomas
Lord lý luận, phần mềm cuối cùng có thể biến những hoạt động mang tính
cá nhân và riêng tư nhất của con người thành những “nghi lễ” vô thức mà
các bước của chúng đã được mã hóa trong logic của các trang web.
[421]
