Chữ viết đạt một bước tiến quan trọng ở khoảng cuối thiên niên kỷ thứ tư
Trước Công nguyên. Trong khi người Sumerian, sống giữa sông Tigris và
Euphrates thuộc địa phận Iraq hiện nay, bắt đầu viết một hệ thống ký hiệu
hình mũi nhọn gọi là hệ chữ hình nêm, cách đó vài trăm dặm về phía tây,
người Ai Cập đang phát triển chữ tượng hình trừu tượng hơn để biểu diễn
các vật thể và ý tưởng. Bởi hệ chữ hình nêm và hệ chữ tượng hình gồm
nhiều ký tự tượng hình lẫn tượng thanh (logosyllabic), tức là vừa chỉ sự vật
vừa chỉ cách phát âm, chúng đòi hỏi nỗ lực lớn hơn nhiều ở bộ não so với
những ký hiệu mang ý nghĩa đơn thuần. Trước khi người đọc có thể dịch
được nghĩa một ký tự, họ phải phân tích ký tự để hiểu cách nó được dùng.
Theo Wolf, người Sumerian và người Ai Cập đã phải phát triển những mạch
thần kinh “bắt chéo” vỏ não, liên kết các vùng não liên quan không chỉ tới
chức năng nhìn và nhận thức mà còn chức năng nghe, phân tích không gian
và ra quyết định.
[85]
Khi các hệ chữ tượng hình lẫn tượng thanh đó mở
rộng ra hàng trăm ký tự, việc ghi nhớ và sử dụng chúng trở nên quá mệt
mỏi với hệ thần kinh đến mức phạm vi sử dụng chỉ giới hạn trong một
nhóm ưu tú có nhiều thời gian và trí tuệ cao. Để chữ viết phát triển hơn hệ
chữ của người Sumerian và Ai Cập, và để chữ viết trở thành công cụ phổ
biến, nó phải được đơn giản hóa đi nhiều.
Điều đó chỉ xảy ra tương đối gần đây - khoảng năm 750 Trước Công
nguyên - khi người Hy Lạp sáng chế ra bảng chữ cái ngữ âm hoàn chỉnh
đầu tiên. Bảng chữ cái Hy Lạp có nhiều nguyên mẫu đi trước, đặc biệt là hệ
thống chữ cái của người Phoenician xuất hiện vài thế kỷ trước đó, nhưng
nhìn chung các nhà ngôn ngữ học nhất trí rằng bảng chữ cái Hy Lạp là bảng
chữ cái đầu tiên biểu diễn cả nguyên âm và phụ âm. Người Hy Lạp đã phân
tích các âm thanh trong ngôn ngữ nói, còn gọi là âm vị, và đã có thể biểu
diễn chúng chỉ bằng 24 ký tự, tạo nên một bảng chữ cái toàn diện và hiệu
quả cho việc viết và đọc. Wolf viết: “Lợi thế của chữ cái đã rút ngắn thời
gian và công sức cần để hiểu nhanh” các ký hiệu, và từ đó đòi hỏi “ít nỗ lực
nhận thức và ghi nhớ hơn”. Các nghiên cứu gần đây cho thấy não ít phải
