hơn. Sách nhanh chóng trở thành hình thức xuất bản của những cuốn Kinh
Thánh đầu tiên và các tác phẩm gây tranh luận khác. Sách cũng dễ dùng
hơn. Việc tìm một đoạn văn, vốn khá bất tiện với một cuộn giấy dài, trở nên
đơn giản với việc giở qua giở lại những trang sách.
Dù sách phát triển nhanh chóng, di sản của văn hóa truyền miệng vẫn tiếp
tục chi phối cách chữ được viết và đọc trên những trang sách. Việc đọc
thầm gần như không tồn tại trong xã hội cổ xưa. Cũng giống như các loại
bảng và giấy cuộn trước đó, sách ghép mới hầu như được đọc thành tiếng,
dù chỉ có một người đọc hay cả một nhóm người. Trong một đoạn văn nổi
tiếng trong cuốn Confessions (Lời xưng tội) vào khoảng năm 380 sau Công
nguyên, Thánh Augustine tả lại sự ngạc nhiên của mình khi thấy Ambrose,
một giám mục của Milan, đọc thầm. “Khi ông ấy đọc, mắt ông nhìn vào
trang giấy và trái tim ông khám phá ý nghĩa, nhưng không có một tiếng nói,
lưỡi ông không động đậy”, Augustine viết. “Thường khi đến gặp ông,
chúng tôi thấy ông đọc như thế trong tĩnh lặng, vì ông không bao giờ đọc
thành tiếng”. Bối rối bởi hành động lạ lẫm đó, Augustine tự hỏi liệu có phải
Ambrose “cần giữ giọng vì ông dễ bị khản giọng”.
[97]
Với chúng ta ngày nay, thật khó tưởng tượng rằng chữ viết sơ khai không
có khoảng cách giữa các từ. Trong những cuốn sách được chép tay, dòng
chữ cứ chảy dài hết dòng này đến dòng khác, hết trang này đến trang khác
mà không ngắt quãng, lối viết đó ngày nay gọi là thể viết liên tục (scriptura
continua). Việc không cách biệt các từ phản ảnh nguồn gốc từ tiếng nói của
ngôn ngữ. Khi chúng ta nói, chúng ta không ngắt giữa các từ - các âm tiết
cứ nối nhau thoát ra khỏi miệng chúng ta. Những người viết đầu tiên hẳn
không hề nghĩ đến việc tạo khoảng trống giữa các từ. Họ chỉ đơn giản phiên
âm lại lời nói, viết ra những thứ tai họ nghe thấy. (Ngày nay, khi mới học
viết, trẻ em cũng viết chữ liền nhau. Giống người xưa, chúng viết ra cái
chúng nghe thấy). Những người viết xưa cũng không chú ý lắm đến trật tự
từ trong câu. Trong ngôn ngữ nói, ngữ nghĩa phần lớn thể hiện qua sự đổi
giọng, tức là cách nhấn giọng vào các âm tiết khác nhau, và thói quen nói
