College London, Vaughan Bell nhận xét “Khả năng tập trung khá liền mạch
vào một công việc duy nhất” biểu hiện “sự dị thường kỳ lạ trong lịch sử
phát triển tâm lý của chúng ta”
[107]
.
Dĩ nhiên, nhiều người từ lâu đã có được khả năng tập trung liên tục trước
khi sách và thậm chí bảng chữ cái ra đời. Thợ săn, thợ thủ công, người tu
hành - tất cả đều phải rèn luyện bộ não để kiểm soát và tập trung sự chú ý.
Điểm nổi bật của việc đọc sách là sự tập trung sâu được kết hợp với hoạt
động nhận diện con chữ và phân tích ngữ nghĩa. Việc đọc không chỉ giá trị
ở kiến thức người đọc thu nhận được từ những dòng chữ, mà còn ở cách
những dòng chữ đó kích thích biến đổi trí tuệ trong chính trí óc họ. Trong
không gian tĩnh lặng khi đọc sách liền mạch, mọi người tự đặt ra các liên
hệ, đua ra các suy luận, liên tưởng, và ấp ủ các ý tưởng.Họ suy nghĩ sâu sắc
khi họ đọc sâu.
Ngay cả những người biết đọc thầm sớm nhất cũng nhận ra thay đổi kinh
ngạc trong nhận thức khi họ đắm mình trong những trang sách.Giám mục
thời Trung cổ Isaac of Syria đã mô tả mỗi khi ông đọc thầm một mình, “cứ
như mơ, tôi lại bước vào trạng thái mà giác quan và ý nghĩ của tôi được tập
trung. Sau đó, khi sự tĩnh lặng này kéo dài, những rối loạn tâm trí lắng đọng
lại trong tim tôi, những làn sóng hạnh phúc không ngừng vỗ vào tâm trí tôi
và bỗng làm say mê trái tim tôi”
[108]
. Đọc sách là sự trầm ngâm, nhưng nó
không làm sáng sủa trí óc. Nó lấp đầy hoặc bổ sung cho trí óc. Người đọc
ngắt sự chú ý khỏi những kích thích diễn ra xung quanh để tập trung vào
những từ ngữ, ý tưởng và cảm xúc bên trong.Đó là bản chất của quá trình
tâm lý có một không hai - đọc sâu.Chính công nghệ của những cuốn sách đã
biến sự “dị thường kỳ lạ” này trong lịch sử tâm lý của chúng ta thành hiện
thực.Bộ não của người đọc sách không chỉ là bộ não biết chữ.Nó còn là bộ
não văn vẻ.
Những thay đổi trong ngôn ngữ viết đã giải phóng cả người viết và người
đọc. Lối viết liên lục không chỉ là sự phiền toái trong việc đọc, nó còn là
