23. CÁC TỶ LỆ THỂ HIỆN HIỆU SUẤT HOẠT ĐỘNG
Tận dụng tối đa từ tài sản
Các tỷ lệ thể hiện hiệu suất hoạt động giúp bạn đánh giá hiệu quả quản lý tài
sản và khoản nợ chính trên bảng cân đối kế toán của mình. Cách nói “quản lý bảng
cân đối kế toán” có thể mang ý nghĩa rất riêng, đặc biệt là khi hầu hết các nhà quản
lý thường chỉ tập trung vào báo cáo kết quả kinh doanh. Nhưng hãy nghĩ thế này:
bảng cân đối kế toán toán liệt kê tài sản và những khoản nợ phải trả, và những tài
sản và khoản nợ phải trả này luôn biến động. Nếu bạn có thể giảm tồn kho hay đẩy
nhanh quá trình thu công nợ, bạn sẽ tạo ra được tác động trực tiếp và tức thời lên
tình trạng tiền mặt của doanh nghiệp. Các tỷ lệ thể hiện hiệu suất hoạt động cho
bạn biết bạn đang ở ngưỡng nào trên những thước đo hiệu quả hoạt động như vậy.
(Chúng tôi sẽ nói thêm về vấn đề quản lý bảng cân đối kế toán trong Phần VII).
NGÀY TỒN KHO VÀ TỐC ĐỘ LUÂN CHUYỂN HÀNG TỒN KHO
Những tỷ lệ này có thể hơi khó hiểu. Chúng dựa trên thực tế rằng hàng tồn kho
lưu chuyển khắp doanh nghiệp, và có thể lưu chuyển nhanh hơn hoặc chậm hơn.
Ngoài ra, tốc độ lưu chuyển nhanh chậm của hàng tồn kho cũng rất quan trọng. Nếu
bạn coi hàng tồn kho như một “khoản tiền đông cứng,” thì khi đó bạn càng đưa nó
ra khỏi cửa và thu tiền thực về nhanh bao nhiêu, bạn càng giàu hơn bấy nhiêu.
Vì lẽ đó, chúng ta hãy cùng bắt đầu với một tỷ lệ có một cái tên dễ nhớ là ngày
tồn kho (days in inventory, hay DII, inventory days). Về bản chất, tỷ lệ này đo
lường số ngày hàng tồn kho nằm trong hệ thống. Tử số là tồn kho trung bình, kết
quả của việc cộng tồn kho đầu kỳ với tồn kho cuối kỳ (ta có thể tìm thấy hai số này
trên bảng cân đối kế toán của từng ngày) rồi chia cho 2. (Một số doanh nghiệp chỉ
sử dụng tồn kho cuối kỳ). Mẫu số là giá vốn hàng bán (COGS) trên ngày, đây là
thước đo số lượng hàng tồn kho thực sự được sử dụng mỗi ngày. Công thức và
phép tính mẫu có dạng như sau:
DII
=
Tồn kho trung
bình
=
(1.270
+
1.514)/2
=
74,2
COGS/ngày
6.765/360
(Các chuyên gia tài chính thường tính số ngày trong năm là 360 ngày, chỉ bởi
đây là số tròn). Trong ví dụ này hàng tồn kho nằm trong hệ thống 74,2 ngày. Tất
