24. NHỮNG KHỐI ĐÁ LÀM NÊN TỶ LỆ HOÀN VỐN
ĐẦU TƯ
Toàn bộ trí tuệ tài chính đều liên quan đến việc hiểu phương diện tài chính
trong hoạt động kinh doanh vận hành ra sao, và các quyết định tài chính được thực
hiện như thế nào. Những nguyên tắc được thảo luận trong chương này là cơ sở để
ra một số quyết định – những quyết định liên quan đến hoạt động đầu tư cơ bản – ở
các doanh nghiệp Mỹ.
Hầu hết chúng ta đều không cần giới thiệu dài dòng với nguyên tắc tài chính
nền tảng có tên giá trị tiền tệ theo thời gian (time value of money). Lý do vì chúng
ta đang lợi dụng nó trong các hoạt động tài chính cá nhân hàng ngày. Chúng ta vay
thế chấp mua nhà, rồi vay tiền mua xe. Chúng ta dồn chất số dư khủng lên thẻ tín
dụng. Khi nợ quá cao, chúng ta lại đóng tiền vào tài khoản. Chúng ta cũng đồng
thời đưa số tiền mình tiết kiệm vào các tài khoản tiết kiệm hoặc tài khoản séc, các
quỹ trên thị trường tiền tệ, trái phiếu chính phủ, cổ phiếu và trái phiếu, và có lẽ là
đến nửa tá loại hình đầu tư chịu thuế khác. Nước Mỹ là quốc gia của những người
vay nợ, nhưng cũng là quốc gia của những người tiết kiệm, những người cho vay
và những nhà đầu tư.
Vì tất cả các hoạt động kể trên đều phản ánh giá trị tiền tệ theo thời gian, nên
cuộc đặt cược sẽ an toàn nếu hầu hết chúng ta có hiểu biết sơ đẳng về khái niệm
này. Những người không hiểu được rất có thể sẽ kết thúc trong thảm bại, với một
cái giá thật sự đắt đỏ.
Giản dị nhất, nguyên tắc giá trị tiền tệ theo thời gian phát biểu như sau: một
đồng có trong tay ta hôm nay sẽ có giá trị hơn một đồng mà ta thu được ngày mai –
và có giá trị hơn hẳn một đồng mà ta hi vọng có thể thu về sau 10 năm nữa. Lý do
rất rõ ràng. Ta biết hôm nay ta có một đồng, trong khi một đồng mà ta kỳ vọng có
được vào ngày mai (chứ chưa nói đến 10 năm sau) không chắc chắn như vậy. Luôn
có rủi ro tiềm ẩn.
Không chỉ có vậy, ta có thể mua ngay hôm nay món gì đó với một đồng hiện
có. Nếu muốn tiêu một đồng mà ta hi vọng là sẽ có, ta sẽ phải đợi đến khi có được
nó. Căn cứ theo giá trị tiền tệ theo thời gian, bất kỳ ai cho vay cũng mong được trả
lãi suất, và bất kỳ ai đi vay cũng biết mình phải trả lãi. Thời gian vay càng dài và
rủi ro càng cao, thì tiền lãi nhiều khả năng sẽ càng lớn.
