chốt ở thuật ngữ đánh đố này là phải nhớ rằng tiền mặt có thể đã được chi từ trước.
Xe tải thì công ty đã mua. Nhưng chi phí thì không được ghi nhận toàn bộ trong
tháng đó, mà rải rác trong tuổi đời của xe tải, mỗi lần một khoản nhỏ. Không có
thêm khoản tiền mặt nào ra khỏi cửa; đúng hơn thì đó chỉ là cách mà kế toán viên
chỉ ra rằng doanh thu tháng này dựa vào việc sử dụng chiếc xe tải đó, thế nên, báo
cáo kết quả kinh doanh nên có dòng nào đó phản ánh chi phí của chiếc xe. Tiện
đây, bạn cũng nên biết rằng có rất nhiều phương thức để tính khấu hao cho một tài
sản. Bạn không cần biết tài sản đó là gì; việc đó có thể giao cho kế toán viên. Tất cả
những gì bạn cần biết là liệu việc sử dụng tài sản có phù hợp với doanh thu mà nó
tạo ra hay không.
Chi phí phi tiền mặt
Chi phí phi tiền mặt (noncash expense) là loại chi phí được tính cho một kỳ
báo cáo kết quả kinh doanh, nhưng không được chi trả thật sự bằng tiền mặt. Khấu
hao là một ví dụ: kế toán viên khấu trừ một số tiền nhất định mỗi tháng để khấu hao
trang thiết bị, nhưng doanh nghiệp không có nghĩa vụ phải chi số tiền đó, vì thiết bị
đã được mua từ trước.
Khấu hao tài sản vô hình về cơ bản là ý tưởng tương tự như khấu hao tài sản
hữu hình, nhưng được áp dụng cho các tài sản vô hình. Ngày nay, tài sản vô hình
chiếm một phần đáng kể trên bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp. Các khoản
mục như bằng sáng chế, bản quyền, và lợi thế thương mại (sẽ được giải thích trong
chương 10) đều là tài sản vô hình − ta phải tốn tiền để có chúng và chúng có giá trị
− dù chúng không phải là các tài sản vật chất như bất động sản và trang thiết bị.
Tuy vậy, chúng cũng phải được đưa vào sổ sách như các tài sản hữu hình. Chẳng
hạn như bằng sáng chế. Công ty bạn phải mua bằng sáng chế, hoặc phải nghiên cứu
và phát triển để có sáng chế, và sau đó xin cấp bằng cho nó. Giờ thì bằng sáng chế
mang lại doanh thu. Thế nên, công ty phải khớp sao cho Chi phí của tấm bằng sáng
chế phù hợp với doanh thu mà nó giúp mang lại, mỗi lần một chút. Trong tiếng
Anh, khi một tài sản là vô hình, người ta sẽ dùng từ “amortization” để chỉ khấu hao
cho nó, thay vì “depreciation”. Chúng tôi không biết chắc lý do − nhưng dù vì lẽ gì,
đó cũng là nguồn cơn gây khó hiểu.
Nhân đây, cũng xin nói thêm, trong kinh tế khấu hao ngầm chỉ rằng món tài
sản mất dần giá trị theo thời gian. Thật vậy, một chiếc xe tải được sử dụng trong
ngành chuyển phát thật sự mất dần giá trị khi trở nên cũ kĩ. Nhưng việc khấu hao
tài sản vô hình và tài sản hữu hình trong kế toán lại mang ý nghĩa phân bổ chi phí
