hao thấp hơn đến một nửa trên báo cáo kết quả kinh doanh từ năm này qua năm
khác. Điều đó nghĩa là khoản khấu hao lũy kế trên bảng cân đối kế toán sẽ giảm,
PPE thuần sẽ cao hơn, và do vậy tài sản của doanh nghiệp sẽ nhiều hơn. Và theo
phương trình kế toán cơ bản, nhiều tài sản hơn đồng nghĩa với việc nhiều vốn chủ
sở hữu hơn.
Lợi thế thương mại
Lợi thế thương mại thường xuất hiện trên bảng cân đối kế toán của những
doanh nghiệp mua lại doanh nghiệp khác. Đó là con số chênh lệch giữa giá mua
doanh nghiệp và giá trị tài sản thuần mà bên mua nhận được. (Xin nhắc lại, tài sản
thuần là giá trị thị trường của tài sản thuộc về bên được mua trừ đi công nợ mà bên
mua phải gánh).
Ý niệm này nghe có vẻ phức tạp, nhưng thực tế thì không phải vậy. Hãy cứ
tưởng tượng bạn là CEO của một công ty đi mua, và bạn phát hiện ra một doanh
nghiệp nhỏ, hoạt động ổn định trong lĩnh vực kho vận, tên là MJQ Storage, hết sức
phù hợp với nhu cầu của bạn. Bạn đồng ý mua lại MJQ với giá 5 triệu đô-la. Theo
nguyên tắc kế toán, nếu bạn thanh toán bằng tiền mặt, thì tài sản tiền mặt trên bảng
cân đối kế toán của bạn sẽ giảm 5 triệu đô-la. Điều đó có nghĩa là những tài sản
khác sẽ phải tăng 5 triệu đô-la. Cuối cùng, bảng cân đối kế toán vẫn cân đối. Và
đến lúc này, bạn vẫn không làm gì quá đáng đến mức làm biến động nợ và vốn chủ
sở hữu.
Và giờ hãy quan sát kỹ hơn. Vì bạn đang định mua một tổ hợp các tài sản hữu
hình (cùng các tài sản khác), nên bạn sẽ phải thẩm định những tài sản đó như tất cả
những người mua khác. Có lẽ bạn sẽ quyết định rằng các công trình của MJQ, kệ
hàng, xe nâng và máy tính, tất cả trị giá 2 triệu đô-la, sau khi trừ đi mọi khoản nợ
mà bạn phải gánh. Điều này không có nghĩa là bạn bị thiệt. Bạn đang mua một
doanh nghiệp hoạt động, có tên tuổi, danh sách khách hàng, những nhân viên tài
năng và hiểu biết, v.v…, và trong một số trường hợp, những tài sản vô hình này có
thể còn giá trị hơn nhiều so với các tài sản hữu hình. (Bạn sẽ trả bao nhiêu để có thể
sở hữu thương hiệu Coca-Cola? Hay danh sách khách hàng của hãng Dell?). Trong
ví dụ của chúng tôi, bạn đang mua khối tài sản vô hình trị giá 3 triệu đô-la. Các kế
toán viên gọi 3 triệu đô-la đó là “lợi thế thương mại”. 3 triệu đô-la lợi thế thương
mại và 2 triệu đô-la tài sản vật chất cộng tổng lại sẽ thành con số 5 triệu đô-la mà
bạn đã bỏ ra, và khoản tăng tương ứng 5 triệu đô-la trong dòng tài sản của bảng cân
đối kế toán.
