là mục đích của bạn, và hạnh phúc của bất kì ai cũng có giá trị ngang bằng
với hạnh phúc của bất kì ai khác.
Những khát vọng của Mill vượt khỏi xã hội của chính ông- thậm chí -
ông còn viết về việc cải thiện điều kiện sống của toàn thể nhân loại. Đó là
thời đại nữ hoàng Victoria ở Anh, và Đế chế Anh hầu như đạt tới tột đỉnh
của nó (bản thân Mill đã làm việc cho Công ty Đông Ấn hơn ba mươi năm).
Nhưng sẽ không công bằng khi nghĩ về ông như một người theo chủ nghĩa
đế quốc can thiệp vào vấn đề đạo đức. Ông không chỉ dạy ai cách để đạt
được hạnh phúc; mà còn quan niệm rằng mọi người phải được cung cấp của
cải vật chất, được hưởng nền giáo dục và những tự do về chính trị và xã hội
hầu như tự đạt được hạnh phúc theo cách riêng của họ. Nhiều người cho
rằng tính phổ quát của nguyên lí đạo đức cơ bản của Mill là đáng khâm
phục. Một số người có thể thắc mắc liệu có cơ sở thực tế không, khi đòi hỏi
con người dàn trải mối quan tâm về đạo đức của họ rộng khắp và vô tư tới
mức đó? Liệu chúng ta có khả năng làm việc đó? Và cuộc sống sẽ ra sao nếu
chúng ta thực sự cố gắng làm việc đó?
Những câu hỏi này, đặc biệt là câu thứ nhì, đã khiến một số triết gia
nghĩ rằng học thuyết của Mill mâu thuẫn với một giá trị khác mà hầu như tất
cả chúng ta đều xem là rất quan trọng đối với chính chúng ta. Chúng ta đã
xem xét vấn đề này khi tìm hiểu về tập Crito.
Tính toàn vẹn
Bạn hãy nhớ lại, một vấn đề khiến Socrates phải đắn đo cân nhắc là
cách ứng xử của ông trong vụ án. Liệu ông có thể chọn giải pháp sống lưu
đày, công khai khước từ lựa chọn cơ hội thoát khỏi án tử hình? ‘Khi số phận
này là dành cho tôi, tôi không thể chối bỏ những luận cứ trước đây của tôi.’
Ông nói trước tòa, với tư cách một chiến binh, ông thà chấp nhận cái chết
thay vì làm điều sai trái; giờ đây ông không thể làm điều dường như đối với
ông là sai trái, chỉ để kéo dài cuộc sống.
Những ý nghĩ nêu trên nói lên được khía cạnh chủ yếu về giá trị của
tính toàn vẹn. Tính toàn vẹn có nghĩa là tính tổng thể, thống nhất; ý niệm về
