TRIẾT HỌC - Trang 70

Triết lí của George Berkeley (1685-1752) là một dạng thuyết duy tâm, và
Hegel (1770-1831) cũng vậy; nhưng chưa bao giờ tôi nghe được rằng việc
đọc triết gia này có thể giúp được chút gì trong việc tìm hiểu triết gia kia - vì
tư duy của họ rất khác nhau. Mặt khác, Karl Marx (1818-1883) chắc chắn
không phải một người duy tâm (thực ra đây là một từ có tính lăng mạ trong
kho từ vựng marxist), nhưng về nhiều mặt, ông ta thực sự là người theo học
thuyết Hegel, và một lời khuyên có vẻ là hiển nhiên nhất có thể tưởng tượng
được, là một sinh viên cần biết đôi điều về Hegel trước khi đọc Marx.

Với lời cảnh báo đã nêu và được minh họa, chúng ta hãy bắt đầu với

thuật ngữ thuyết nhị nguyên (dualism). Nó có thể được dùng để chỉ bất kì
quan điểm nào thừa nhận (một cách chính xác) hai thế lực hoặc thực thể đối
kháng, thế nên một thuyết thần học thừa nhận hai thế lực cơ bản mâu thuẫn
nhau, một tốt và một xấu, thì được gọi là có tính nhị nguyên. Nhưng điều
quan trọng hơn hết, là nghĩa thông thường nhất của nó là để chỉ một học
thuyết theo đó, thực tại gồm hai loại sự thể hoặc chất liệu rất khác nhau, cụ
thể là tâm trí và vật chất; một con người là gồm mỗi thứ một ít trong hai thứ
đó. Có lẽ người cổ vũ nổi tiếng nhất cho thuyết nhị nguyên theo nghĩa này là
triết gia Pháp René Descartes (chúng ta sẽ xem xét một phần của công trình
nghiên cứu của ông trong chương kế tiếp). Thực ra một số người thù địch
với thuyết nhị nguyên, và ngày nay có rất nhiều người như vậy, xem ra đã đổ
hết mọi tội cho Descartes (Về mặt lịch sử, điều này là đáng ngờ, ít nhất là
vậy - vì Descartes chỉ cố gắng đưa ra chứng cứ thuyết phục cho một học
thuyết đã có từ rất lâu đời).

Chắc chắn là thuyết nhị nguyên có những vấn đề của nó, đặc biệt nếu

nó phải kết hợp với lí thuyết khoa học hiện đại. Một vấn đề hóc búa là: thực
sự thì cái chất liệu thuộc tinh thần của người theo thuyết nhị nguyên làm
công việc gì? Một cách tự nhiên chúng ta giả định rằng điều chúng ta nghĩ,
cảm, ý thức, sẽ tác động vào cách ứng xử của chúng ta. Nếu tôi nghĩ rằng xe
lửa sẽ rời đi trong mười phút nữa, và tôi muốn bắt kịp chuyến, và tôi thấy
một biển báo ghi ‘Trạm xe lửa’, tôi sẽ đi về hướng mà tôi tin rằng biển báo
chỉ dẫn. Điều này có nghĩa thể xác (vật chất) của tôi sẽ đi về hướng khác nếu

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.