không có giá trị nào hết, vì giá trị của đời sống phải do giá trị mà
ta, chủ thể hiện sinh, đặt cho nó. Sở dĩ tự trước đến nay, đời
sống không có giá trị, là vì nền luân lý nô lệ đã dạy con người
sống trong thụ động và tiêu cực. Cái mà ông nghĩ mình có sứ
mệnh mang lại cho nhân loại là nếp sống hùng cường của con
người siêu nhân. Siêu nhân và ý chí anh hùng là hai phương diện
của cùng một thực tại: Con người hiện sinh siêu phàm. Nói đến ý
chí anh hùng là nói đến cách người siêu nhân nhìn vũ trụ còn nói
đến người siêu nhân là nói đến hình ảnh ghê sợ của người đó.
Chúng ta sẽ lần lượt bàn đến hai phương diện đó.
A. Ý chí hùng cường.
Muốn nói một cách gọn ghẽ cho dễ nhớ, chúng ta có thể gọi ý
chí hùng cường của Nietzsche là chí cương quyết đặt mình làm
trung tâm và làm quan điểm nhìn xã hội. Ý chí hùng cường là ý
chí thống trị: Không thống trị bằng võ lực hoặc bằng mưu mô,
nhưng bằng cách đặt cho vạn vật nhưng giá trị mới, những giá trị
hoàn toàn do tôi đặt ra.
Chúng ta nhớ Nietzsche đã nói nhiều về hai loại luân lý, luân
lý chủ ông và luân lý nô lệ. Những luân lý đó là dây trói buộc con
người của mỗi loại người trong xã hội. Khi ai chấp nhận một trong
hai nền luân lý đó tức là tự buộc mình sống trong một hệ thống
luân lý nhất định. Trước con mắt Nietzsche, người thời nay sống
theo bảng giá trị nào?
Nietzsche than phiền về tình trạng sống vô vị và vô bổ của
người thời nay. Ông thường gọi không khí sinh hoạt của thời đại
mới chúng ta là không khí thiếu máu, không khí bi quan. Và ông
đã dành hẳn một danh từ ghê sợ để gọi tình trạng đó: Hư vô chủ
nghĩa. Ông gọi thời đại ta là thời đại của hư vô chủ nghĩa, vì theo
ông, thời đại ta gồm toàn những bệnh tật và mệt mỏi; những
