chủ thể và đối tượng: Đối tượng bao giờ cũng là đối tượng cho
một ý thức, và ý thức bao giờ cũng là ý thức về một cái gì.
Chúng tôi xin bàn thêm cho rõ hơn, vì đó là hai điểm nền tảng
của lập trường hiện tượng học. Chúng tôi xin nói ngay: Trình bày
Husserl không phải là việc dễ, và hiểu được Husserl càng không
dễ lắm. Tại sao thế? Thưa vì ngay trong cuốn nhập đề của ông,
tức cuốn La philosophie com me science rigoureuse (Triết học xét
như khoa học đích xác) Husserl đã tuyên bố ngay rằng ông đi
ngược lại tất cả các triết gia đi trước ông, vì các vị đó đều đứng ở
quan điểm duy nhiên, coi cái nhìn của ta về thế giới là hiển nhiên
và tất nhiên; trái lại thái độ của Husserl không cho cái chi là hiển
nhiên và tất nhiên hết, mỗi cái nhìn của ta chỉ cho ta thấy cái sự
vật mà ta nhìn thôi, không cho ta thấy thế giới tuyệt đối và bất
biến. Nói cách khác, hiện tượng học không dành ưu tiên cho một
cách nhìn nào hết, những quyết tâm tra vấn những cái nhìn đó,
không coi cái nhìn nào là tất nhiên nữa, và quyết tìm ra căn do đã
làm ta nhìn thế này mà không nhìn thế kia. Thành thử muốn hiểu
Husserl, chúng ta phải “lột xác”, bỏ những ý kiến cố định để đứng
vào những cách nhìn như ta chưa từng làm bao giờ hết. Giờ đây,
chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu hai chủ đề trên kia của Husserl.
a) Ý thức bao giờ cũng là ý thức về một cái gì.
Câu này có nghĩa là: Ý thức bao giờ cũng có đối tượng, không
đối tượng nọ thì đối tượng kia. Triết duy trí cho phép chủ thể
không cần đến thế giới, và họ thường coi chủ thể như đứng ngoài
thế giới, biệt lập đối với thế giới. Husserl chứng minh rằng chủ
trương đó của duy trí là một ảo tưởng: Kinh nghiệm mỗi lúc cho
ta thấy ý thức ta luôn luôn có đối tượng, hoặc tôi nhìn quyển sách
tôi đang cầm ở tay, hoặc tôi nhớ đến người em tôi còn ở lại ngoài
đất Bắc, hoặc tôi hồi tưởng những ngày anh em chúng tôi còn
nhỏ đi học với nhau ở trường làng v.v... Những thí dụ này vạch
