Chương 7. JASPERS HIỆN SINH VÀ SIÊU VIỆT
Cho đến đây, qua những bài nhiên cứu về Kierkegaard,
Nietzsche, và Husserl, chúng ta mới chỉ thấy những chuẩn bị cho
sự xuất hiện của triết lý hiện sinh thôi: Kierkegaard và Nietzsche
đã nói lên những sự thực thâm thúy, nhưng tiếng nói của hai ông
chắc sẽ bị quên lãng và mai một, nếu không có những triết gia
như Heidegger và Jaspers khai thác nó một cách hữu hiệu; rồi
phương pháp hiện tượng học của Husserl cũng rất có thể bị bỏ
bê, nếu nó không được những triết gia hiện sinh ngày nay dùng
vào công việc mô tả con người sinh hoạt. Nói thế để chúng ta
nhận thức rằng: Triết hiện sinh chỉ mới phát sinh tự hai triết gia
Heidegger và Jaspers. Cùng lắm có thể kể thêm Marcel. Đó là
những cha sinh của triết lý hiện sinh. Nói cha sinh, vì nếu nói cả
những triết gia có công xây dựng và tài bồi cho triết hiện sinh, thì
chúng ta phải kể thêm Sartre. Ông này đến sau và đã chịu ảnh
hưởng nhiều bởi Heidegger, nên tuy không để ông vào hàng sáng
lập, nhưng khi nói đến những triết gia đại diện cho tư tưởng hiện
sinh, thì ông đáng được đặt ngang hàng với ba ông kia. Vì thế, hễ
nói đến triết hiện sinh, người ta nghĩ ngay đến bốn triết gia vĩ đại
của ngày nay: Heidegger, Jaspers, Marcel và Sartre. Cả bốn ông
hiện còn đang sống. Năm nay Jaspers 79 tuổi, Heidegger 73 tuổi,
Marcel cũng 73 tuổi, Sartre 57 tuổi.
Bạn đọc biết Heidegger đi vào con đường hiện sinh trước
Jaspers: Cả hai ông cùng bắt đầu bằng giai đoạn tâm lý học,
Heidegger với luận án “Bài học của sự phán quyết theo tâm lý
chủ nghĩa” (Die Lehre vom Urteil im Psychologismus) năm 1914, -
Jaspers với luận án “Nỗi nhớ nhà và tính chất tội ác” (Heimweh
und Verbrechen) năm 1909. Nhưng rồi Jaspers còn theo nghiệp
