TRIẾT HỌC HIỆN SINH - Trang 159

một ý nghĩa: Ý nghĩa đó là tất cả hiện hữu đều hướng lên một
cách mạnh mẽ, từ lãnh vực những sự vật vật chất lầm lì, qua hiện
sinh tinh thần của con người, đến miền siêu việt của Thiên chúa
mà Jaspers thường gọi là Tự thể tức hữu thể tự thân (An-sich-
sein).

Để có một ý niệm tổng quát về hệ thống triết học Jaspers, nên

nhớ cuốn Philosophie (Triết học) của ông chia làm ba quyển và
cũng là ba phần của cái vũ trụ hiện sinh của ông: Phần I, có đối
tượng là vũ trụ vật lý; vũ trụ này thường được gọi bằng một tên
chung là hữu thể vật thể (Objektsein, être-objet). Đây là lãnh vực
những sự vật vô hồn như hòn đá, con ngựa, cây tre. Và đây cũng
là phạm vi khoa học thực nghiệm: Những sự vật này thiếu hẳn ý
thức và tự do, nên muôn đời chúng vẫn chỉ là chúng; chúng theo
những định luật nhất định về biến hóa, nên nhà khoa học thực
nghiệm có thể dễ dàng nghiệm xét chúng, rồi nhận thức ra những
định luật chi phối tất cả những phản ứng của chúng. Những định
luật này có thể được đặt thành những công thức chặt chẽ, - Phần
II có đối tượng là hiện sinh, nghĩa là những nhân vị tự do và tự
chủ. Jaspers gọi đối tượng này là hữu thể bản ngã (Ichsein, être-
moi). Không phải bất cứ ai cũng vươn tới mức hiện sinh nhận vị
này: Từ cấp sự vật đến cấp hiện sinh có một cái nhảy, một sự
vượt bậc. Vì thế nhiều người tuy được sinh làm người, nhưng
thực sự vẫn chưa vươn tới mức hiện sinh: Họ vẫn sống vô ý thức
như cây cỏ và cầm thú, họ sống như “người ta”, vô ý thức và vô
trách nhiệm; họ sống nô lệ dư luận, nô lệ những tập truyền, nô lệ
đoàn thể, họ chỉ là những đơn vị người, chưa phải là những nhân
vị tự do. Nhân vị tự do thì ý thức về quyền tự do của mình, đồng
thời cũng ý thức sâu xa về trách nhiệm làm người của mình:
Người tự do và tự chủ phải biết hoàn toàn nắm lấy trong tay mình
tất cả ý nghĩa cuộc nhân sinh của mình, cho nên người đó phải tự

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.