thể vật chất (être-objet), thái độ của triết gia đã khác hẳn thái độ
của khoa học gia.
Mỗi khi đề cập đến vũ trụ quan, Jaspers thường nhắc đến hai
ý nghĩa: Vũ trụ quan cho ta thấy rõ hai thất bại, thất bại của các
khoa học thực nghiệm và thất bại của chính vũ trụ quan. Mỗi cái
thất bại trong tư tưởng của Jaspers là một giới hạn báo hiệu một
cái nhảy cần phải thực hiện để tiến lên.
Trước hết là thất bại của các khoa học thực nghiệm. Đã có
thời khoa học thực nghiệm làm con người say mê tin tưởng đến
nỗi họ nghĩ có thể dùng khoa học để giải nghĩa tất cả những thắc
mắc và lo âu của con người, kể cả những thắc mắc về ý nghĩa
cuộc nhân sinh. Đồ đệ của Comte, những kẻ theo khoa học chủ
nghĩa, đã long trọng tuyên bố rằng kỷ nguyên mới đã bắt đầu, và
trong kỷ nguyên này con người sẽ chỉ dùng khoa học thực
nghiệm để sinh hoạt thôi. Theo họ, khoa học thực nghiệm cỏ khả
năng giải nghĩa toàn thể các hiện tượng trong vũ trụ, kể cả những
hiện tượng tâm linh. Chủ trương này của khoa học chủ nghĩa đã
thống trị Tây phương hồi thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20 này. Bây giờ
tinh thần đó vẫn chi phối đầu óc nhiều dân tộc chậm tiến, vì
những người này hiện còn bị lóa mắt bởi những phát minh kỳ
diệu của khoa học. Và tinh thần đó cũng vẫn ẩn nấp trong những
triết thuyết quá tin vào năng lực con người, như thuyết Mác-xít
chẳng hạn; nói thế, vì cả học thuyết này vẫn ngấm ngầm chủ
trương rằng chỉ có một loại sự kiện duy nhất trong vũ trụ là sự
kiện vật chất, ngoài ra chỉ là những hiện tượng phù ảo. Trái lại
Jaspers chứng minh có ít là bốn loại sự kiện thuộc bốn trật tự
khác nhau. Bốn trật tự này là bốn bình diện chồng lên nhau,
nhưng không thể nào đồng hóa được: Vật chất (matière), sinh
hoạt (vie), tâm linh (âme) và tinh thần (esprit). Vật chất thì im lìm
bất biến, bản tính của nó là có thể bị tán mạt thành những nguyên
