Sau hết, đến tượng số: Theo nghĩa “đen” của nó, một mã số là
một biểu tượng có khả năng vạch cho ta thấy một huyền nhiệm.
Thí dụ một bức điện văn viết bằng thông số (télégramme chiffré):
người không biết đọc những tượng số sẽ không hiểu chi, mặc
dầu biết chắc đó là một bản văn có ý nghĩa quan trọng. Như vậy,
tượng số chỉ có nghĩa cho những ai biết đọc thôi. Theo Jaspers,
thì vạn vật là tượng số, và bất cứ sự vật nào đều có thể là tượng
số cho những ai chịu suy nghĩ: Đại khái, khi nhìn một sự vật,
chúng ta có thể thấy đó là một sự vật bất toàn, hữu hạn và không
tự nó mà có; vậy nó cần phải có một nguyên nhân; như thế nó là
tượng số đó, vì nó nói lên sự hiện hữu của hóa công. Wahl đã
định nghĩa chữ tượng số của Jaspers như sau: “Theo định nghĩa,
tổng số là tiếng nói vô cùng và là tiếng nói muốn diễn tả cái vẻ
“cùng kỳ lý” của vũ trụ”; “Tiếng nói vô cùng”, làm sao lại có thể có
tiếng nói vô cùng? Thực sự tượng số là biểu tượng muốn nói lên
cái vô cùng. Trong thực tế chúng không thể nói lên được cái vô
cùng, nên chúng là một lời mời gọi khẩn thiết, thúc giục những ai
chịu suy nghĩ phải nhớ đến và vươn tới thực tại cao cả mà chúng
chỉ là những vết tích xa vời mà thôi.
Như vậy, ý nghĩa của tượng số là bắt chúng ta phải vươn qua
chúng để đạt tới thực tại mà chúng là “tiếng nói vô cùng”. Trên
bình diện sinh hoạt hằng ngày của ta, ý thức ta là tương quan
giữa ta và sự vật, giữa chủ thể và đối tượng. Tương quan này có
tính chất dễ dãi vì nằm ngang; trái lại khi hiện sinh vấp phải
những hoàn cảnh giới hạn của mình, và mỗi khi chúng ta “đọc”
được những tượng số trong vũ trụ, chúng ta thấy hiện sinh bước
vào một tương quan mới: Đó là tương quan với siêu việt. Đây là
một tương quan khó khăn vì nó dốc lên; cũng như thông giao
không thể có khi thiếu hiện sinh trung thực, thì đây cũng không
thể có tương quan với siêu việt nếu không có hiện sinh đích thực.
