học là lãnh vực mà con người là chủ: Con người khám phá
những định luật của vũ trụ vạn vật, nhờ đó con người càng ngày
càng mở rộng quyền bá chủ của mình trên thiên nhiên. Vũ trụ là
khách thể, là đối vật, nên vũ trụ được cai trị bởi những định luật
chặt chẽ, những định luật mà khoa học thực nghiệm đã diễn tả
bằng những công thức bất di dịch. Trái lại sinh hoạt con người là
một cái chứ không thể khách thể hóa được. Con người là chủ
thể; chủ thể và khách thể là hai thực tại đối lập nhau; nếu ta nói
chúng khác nhau một trời một vực, thì vẫn chưa nói lên được sự
khác biệt thực sự của chúng. Muốn nói cho đúng, có lẽ phải gọi
chủ thể và sự vật là hai thế giới: Thế giới tinh thần và thế giới vật
chất. Nói đến vũ trụ vật chất càng dễ bao nhiêu, nói đến thế giới
tinh thần càng khó bấy nhiêu, cho nên Marcel đã dùng tới chữ
huyền nhiệm để diễn tả thứ tri thức mà ta có về nhân vị con
người, về tha nhân và về Thượng đế. Trước khi đi sâu vào tư
tưởng Marcel về ba đề tài chủ chốt đó, chúng ta nên hiểu cho
chắc thế nào là một huyền nhiệm. Dĩ nhiên Marcel không thể định
nghĩa cho ta nghe về huyền nhiệm, vì bản tính của huyền nhiệm
là vượt qua tất cả những câu định nghĩa ta có thể đưa ra; thành
thử Marcel buộc lòng phải dùng cách so sánh. Ông đã so sánh
huyền nhiệm với vấn đề. Và đây là đại ý một đoạn then chốt của
ông trong cuốn Position et Approches concrètes du Mystère
ontologique (Lập trường và những gần gũi cụ thể của huyền
nhiệm hữu thể):
“Tôi không thể đặt vấn đề vũ trụ, vì đặt vấn đề bao giờ cũng
có nghĩa là ném một đối tượng về phía trước mặt ta. Như thế vấn
đề không phải là tôi; nó chỉ là cái tôi đặt ra trước mắt tôi. Đã vậy,
tôi không thể đặt vấn đề vũ trụ, vì tôi không thể ném vũ trụ về
phía trước mặt tôi: Thực sự vũ trụ đang bao quanh tôi, đàng
trước và đàng sau tôi, hơn nữa tôi là thành phần của vũ trụ: Vũ
