b) L’être est ce qu’il est. Xin tạm dịch là: Hữu thể chỉ là chính
mình nó mãi. Đây Sartre bàn đến đặc tính thứ hai của hữu thể tự
thân; tính chất định hình, bất biến. Sartre lấy ý thức để định nghĩa
con người. Như ta biết ý thức có bản tính động và tiến; Sartre đã
định nghĩa nhiều lần: “ý thức ta là cái mà ta ý thức”. Khi tôi chăm
chú nhìn chiếc phi cơ phản lực, thì ý thức tôi có nội dung là chiếc
phi cơ đó cho nên có thể nói rằng ý thức tôi là chiếc phản lực cơ.
Một phút sau, tôi nhìn sang người bạn, thì ý thức tôi lại là người
bạn đó v.v... Như thế ý thức tôi không định hình; theo nghĩa đó,
Aristote đã viết rất đúng: “Tâm linh ta có thể là tất cả vạn vật”. Trái
lại, sự vật thì lầm lì: Nó chỉ là nó, không bao giờ có thể là vật
khác. Có người sẽ vấn nạn: “vạn vật biến hóa, sao lại bảo sự
không thể là vật khác? Sự vật có thể trở thành sự vật khác,
nhưng khi đó nó không còn là nó nữa: Nó đã bị tiêu hủy để
nhường chỗ cho một sự vật khác; còn như trường hợp ý thức thì
khác hẳn, ý thức có thể lần lượt mặc lấy nội dung của vạn vật, mà
vẫn không bỏ mất bản ngã của mình, như vậy ý thức mới là sự
vật khác. Sartre đã tóm tắt ý tưởng của ông về tính chất bất biến
của sự vật như sau: “Hữu thể tự thân đặc sệt, đầy ứ, không có
ngoài và cũng không có trong. Nó không có tha tính (altérité): Nó
không thể trở thành khác đi. Nó chỉ là nó mãi cho tới khi tận mạt”.
c) L’être est. Xin dịch là: Hữu thể có. Nói thế cũng như nói
trắng thì trắng và đen thì đen. Hơn nữa, khi ta nói trắng thì trắng,
ta đã phát biểu một ý kiến, đã nói lên một ý nghĩa, còn khi nói
“Hữu thể có” ta không nói lên một điều chi có ý nghĩa hết. Thành
thử khi ta nói “Hữu thể có”, ta đã nói một câu vô ý nghĩa, một câu
thừa. Câu của ta thừa, vì chính hữu thể là một cái chi thừa (dễ
hợp). Khi chọn trạng từ “thừa” để gán cho hữu thể, Sartre đã thổ
lộ hết tâm can của ông: Đối với ông, sự vật nguyên nó không có
