ảnh của Pierre nổi bật lên”. Thí dụ trên đây: Mọi khi tôi vào cửa
hàng, việc đầu tiên là nhìn mặt tươi cười của cô bán hàng, vậy
mà hôm nay, vì tôi cố ý tìm thằng Pierre, nên duyên dáng của cô
ta cũng không cứu cô thoát khỏi tình trạng chìm trong đống vô
định của cái nền ảnh. Như vậy, dự phóng là công việc của tâm
linh ta. Với dự phóng, ta có quyền mặc cho vạn vật những ý
nghĩa mà tự chúng không có.
Nhờ dự phóng, con người được coi như có quyền sáng tạo và
biến chế vũ trụ: Vạn vật hiện ra theo những ý hướng của ta. Cũng
một nửa trái đào của người cung phi mà ý nghĩa khác nhau làm
sao: Khi còn được vua say mê, thì vua sung sướng cầm lấy nửa
trái đào và khen: “Thật là chí tình, một trái đào cũng cắn đôi,
không quên trẫm”. Nhưng khi tình yêu đã phai, nhan sắc đã nhạt,
vua thịnh nộ quát: “Quân vô lễ và phạm thượng, dám cho trẫm ăn
thừa”. Thực ra, chúng ta chỉ sống những ý nghĩa đó của sự vật
thôi: Những ý nghĩa đó, ta không phải đi kiếm đâu xa, vì chúng
đáp lại những ý hướng của ta. Thành thử một cách gọn ghẽ cho
dễ nhớ thì có thể nói: Ý hướng của ta là ý nghĩa của sự vật.
Thường người ta đổ lỗi cho hoàn cảnh, nhưng nói đúng ra thì
chính chúng ta gây nên hoàn cảnh cho mình: Hoàn cảnh chỉ có ý
nghĩa nọ ý nghĩa kia, vì chúng ta đã có ý hướng này ý hướng
khác. Trong hai hoàn cảnh giống hệt nhau, vậy mà người hiền đã
nhờ đó mà tiến đức, kẻ độc ác lại do đấy mà đi sâu vào đường tà.
Bây giờ chúng ta bàn đến dự phóng căn bản nhất trong học
thuyết Sartre: Dự phóng của con người về chính nó. Đây con
người không còn dùng dự phóng để gán ý nghĩa cho sự vật,
nhưng là gán ý nghĩa cho đời sống của mình. Theo ông, cuộc đời
con người nguyên nó không có ý nghĩa nào hết: Nó chỉ có ý nghĩa
ta gán cho nó. Tư tưởng này của Sartre được trình bày trong suốt
cuốn L’Existentialisme est un humanisme và phần IV cuốn L’être
