người con và chỉ có thể lo những giá trị vật chất của người con
thôi. Trái lại khi tôi ưu tư về tôi, tôi nhìn thẳng vào nội tâm của tôi,
nhìn thẳng vào định mệnh cao cả và ghê sợ của tôi nhất là vì tôi
biết rằng trong việc này không ai có thể giúp tôi: Tôi chết mình tôi
thế nào, thì tôi cũng thực sự sống mình tôi như thế. Một mình đây
không có nghĩa là ích kỷ hoặc lẻ loi theo nghĩa thương, một mình
đây có nghĩa triết học cho nên dầu cha mẹ bạn hữu xúm quanh
tôi, an ủi và thông cảm với tôi, tôi vẫn cảm thấy rằng Đau khổ
nằm sâu ở trong tôi và sự Chết sẽ hoàn thành sự ngăn cách giữa
tôi và tha nhân.
Tóm lại ưu tư là vẻ đặc sắc của một cuộc hiện sinh đã tự ý
thức, muốn dứt mình ra khỏi cảnh sống thừa, sống an nhàn của
sự vật và của những con người phóng thể. Cho nên ưu tư là sức
chuyển động, là những cái cựa mình để vươn lên. Cho nên có thể
coi yếu tính của ưu tư là: Xao xuyến, cựa mình để lượn lên và
không bao giờ cam chịu nằm lỳ ở trạng thái an cư của một sự vật.
TỰ QUYẾT. Nên biết ngay chữ tự quyết của hiện sinh chỉ
nhằm chính hiện sinh của nhân vị con người, không nhằm sự vật.
Cho nên tự quyết là tự chọn mình: Chọn làm người tự do mà cực
khổ hơn là làm người nô lệ để sướng cái thân. Vì thế ý niệm tự
quyết thường đi liền với ý niệm cái thân. Mỗi quyết định của tôi
đều ghi một bước tiến trên đời tôi: Tự quyết là tự chứng minh
rằng tôi là một chủ thể tự do và tự đảm nhận. Cũng vì thế mỗi tự
quyết là một tuyển trạch khả dĩ thăng hoa con người tinh thần của
tôi. Mỗi khi tôi dám là tôi, mỗi khi tôi tự quyết về tôi trong bất cứ
hành động nào, tôi đều đã hoàn thành một bước tiến đáng kể cho
nhân vị của tôi. Tôi có thể tự quyết sai. Tự quyết của tôi có thể
sinh hại cho tôi về tiền của hoặc sinh mạng: Người hiện sinh
không kể chi những thiệt hại đó, không kể chi những sai lầm mình
có thể mắc phải. (Ai lại không có khi sai lầm? Nếu sợ sai lầm đến
