nên căn bản sâu xa của tư tưởng triết học từ Kant đến chúng ta ngày nay”
. Tại sao dám quyết như thế? “Khoa phê bình của Kant đã mở
cửa vào kỷ nguyên mới của chúng ta: khoa này không tìm hiểu tư tưởng
ta từ hình thức đơn sơ đến những hình thức phức tạp trong cái chuyển biến
vô biên, nhưng đã bắt đầu bằng việc ghi rõ những giới hạn của tri thức. Đây
là hiện tượng xảy ra lần đầu tiên trong văn học Âu châu: tri thức được rút ra
khỏi thế giới của biểu tượng; như vậy khoa Phê bình đã làm nổi bật phạm vi
của khoa siêu hình học mà trước đó triết học của thế kỷ 18 vẫn thâu gọn
trong lãnh vực của biểu tượng. Đồng thời khoa Phê bình đã phát sinh một
khoa siêu hình học khác, với nhiệm vụ tìm hiểu căn nguyên của biểu tượng:
do đó nó đã khai sinh những triết học về sự Sống, về Ý chí và về Ngôn ngữ
mà thế kỷ 19 sẽ khai phá theo luống cày của thuyết Phê bình”
. Đúng
thế, Kant là triết gia đầu tiên đã không chịu dừng lại nơi những ý tưởng,
nhưng đã nhất quyết tìm ra những điều kiện phát sinh ý tưởng ; ông đã
không thỏa mãn về sự kiện, nhưng nghĩ rằng triết lý phải tìm ra nguồn gốc
siêu nghiệm của sự kiện. Và nguồn gốc cũng như những điều kiện này đều
nằm trong chỗ uyên nguyên của các khả năng siêu nghiệm. Nói cách khác,
ông đã quyết tâm tìm cho tới chỗ phát sinh ra tri thức để chứng kiến sự hình
thành của tri thức: ông không cho tri thức là một việc dĩ nhiên, trái lại ông
nghĩ rằng nó có những điều kiện nhất định, và triết học phải xác định khi
nào tri thức được coi là có giá trị, khi nào không. Tất cả các khoa học, và
riêng ba khoa học mới của văn học thế kỷ 19 và 20, tức khoa Sinh vật học,
khoa Kinh tế chính trị, và khoa Ngữ học, sẽ đi theo luống cày của khoa Phê
bình, vì cũng chủ tâm khai quật những điều kiện tàng ẩn, những cơ cấu vô
thức thực sự chi phối sự phát sinh những hiện tượng sinh vật học, xã hội
học và ngữ học. Nhân đó Foucault đã công nhận rằng chính phương pháp
phân tích siêu nghiệm của Kant đã cho phép khai sinh khoa Sinh vật học
(với Cuvier), khoa Kinh tế chính trị (với Ricardo và Marx), khoa Ngữ học
(với Franz Bopp và sau này với De Saussure): triết học siêu nghiệm của
Kant nhắm đạt tới những cơ sở của tri thức, những cơ sở nằm trong khả
năng thuần túy như trong cõi vô thức, chứ không coi trọng tri thức thường
