Condorcet
(1743 - 1794)
Sinh ở Ribemont gần Saint - Quentin, là nhà toán học với tài năng sớm phát lộ,
Nicolas de Caritat tức Hầu tước de Condorcet được d’Alembert sớm nhận ra tài
năng. Ông giao du với môi trường các triết gia và phòng khách của ông đón tiếp
nhiều nhà thông thái và nhà văn. Là bạn của Turgot, Condorcet hậu thuẫn cho
chính sách cải cách kinh tế của ông này. Ông toan tính toán-học-hoá khoa dân số
học và việc tính toán giá cả, và tham gia vào công trình biên soạn bộ Bách khoa
của Diderot.
Được bầu vào Quốc hội lập hiến năm 1791, ông trở nên thành viên của Quốc ước
Nghị hội vào tháng chín năm 1792 và chống lại việc xử tội vua. Gần gũi với phái
Girondins, thù địch với Hiến pháp của phái Montagnards, ông bị khai trừ và ẩn
cư ở Paris để viết cuốn Phác thảo một bảng biểu lịch sử về tinh thần nhân loại. Bị
bắt vào tháng ba 1794, sau đó ông chết trong tù. Bị đầu độc hay vì kiệt sức,
không ai biết.
VỀ VIỆC CHẤP THUẬN QUYỀN CÔNG DÂN CHO PHỤ NỮ
(Sur l’admission des femmes au droit de cité)
Để cho phụ nữ tham gia hiệu quả vào hoạt động chính trị (tức có quyền công dân
- le droit de cité), thì phải chấm dứt việc họ phải lệ thuộc vào chồng con và phải
phục tùng mù quáng giới tăng lữ. Dự phóng chính trị này đưa tới việc phân tích
những tập tục. Ở đây, Condorcet tháo tung ra những lập luận gọi là sự thấp kém
tự nhiên của nữ giới.
Phụ nữ tham gia hoạt động chính trị, phương tiện để tạo bình đẳng (Les femmes
en politique, les moyens de l’égalité)
Lợi ích chung được hiểu cho thật đúng đòi hỏi những phương tiện cụ thể phải
được thực hiện, làm thế nào để phụ nữ có thể vừa chu toàn bổn phận làm mẹ, vừa
tề gia nội trợ, vừa hoạt động chính trị? Có lẽ những chuyện này khó đi đôi với
