Duy trì
Thoái hoá/ biến chất
Thay đổi (phẩm tính)
Nguyên nhân
Hiệu quả
Hành động
8. BIỆT LOẠI
Giống
Khác biệt
Chủng loại
10. CỨU CÁNH
Cứu cánh
Phương tiện
Hệ thống
11. NHÂN VỊ TÍNH
Ngã
Phi_ngã
Ý thức
Lập thành bảng biểu bởi L.J.BECK, Phương pháp tổng hợp của Hamelin.
Yếu tính của suy luận (L’ essence du paisonnement)
Dù suy luận có những hình thức khác nhau thế nào đi nữa phải chăng hình thức
ấy có một yếu tố chung? Theo Hamelin, yếu tố chung ấy là cái mà người ta gọi
trong tam đoạn luận là "trung từ", một danh hiệu mà ông cho là khá vụng về; là
vì, nếu danh hiệu ấy làm sáng tỏ vai trò trung gian của yếu tố ấy, nó không làm
cho thấy rõ ràng "trung luận" tức là tư tưởng nhờ một tương quan. Điều nhận xét
này sẽ soi sáng nhiều hơn về bản tính của suy luận, và suy luận sẽ xuất hiện như
một căn bản của tác động trí tuệ.
Trong mọi suy luận, có một bộ phận chủ yếu, một nguyên tắc phát sinh, đó là
trung từ. Khi theo phép qui nạp và căn cứ vào những dữ kiện của sự quan sát, tôi
quy kết rằng đường quĩ đạo của Hoả tinh là một hình bầu dục, thì tôi đã suy luận
qua từ cực - từ này đến cực - từ kia: từ những điểm đã quan sát ở đường quĩ đạo
đến khái niệm hình bầu dục, và đó chính là trung từ. Trong thí dụ cổ truyền về
"tam đoạn luận": Socrate là người, v.v… chính ngữ từ (1) "người" đã đưa từ
Socrate đến tư tưởng "phải chết" và cấu thành trung từ. Sau hết khi từ ý tưởng
đơn vị, tôi lên tới ý tưởng toàn phần qua ý tưởng phức số (2), chính là ý tưởng
khiếm khuyết về toàn phần, khiếm khuyết dưới hai hình thức liên tiếp, đã hướng
