Aristone
(Năm 384 - 322 tr.CN)
Và Học Viện Lycée
Sự nghiệp của Aristote đã quá quen thuộc với học giới, nhất là đối với những ai
quan tâm đến triết học Tây phương. Ông sinh năm 384 tr.CN ở Stagire, bắc Hy
Lạp, vùng Chalcidie, ở về phía tây của nước Macédoine. Thân phụ ông,
Nicomaque, thuộc về một hệ tộc nhiều đời làm thầy thuốc. Con trai ông sẽ mang
tên ông nội mình và sẽ là người được đề tặng một quyển sách danh tiếng của bố,
quyển Đạo đức học cho Nicomaque. Thân mẫu ông người Chalcis ở Eubée, nơi
ông lui về ẩn cư vào cuối đời.
Thân phụ ông mất lúc Aristote mới bắt đầu vào học viện Académie của Platon và
sẽ dùi mài kinh sử ở đó trong hai mươi năm, lúc đầu là học trò, rồi sau là trợ
giảng, rồi thành giảng sư chính thức: do đó chúng ta gặp danh xưng "chúng tôi"
ông dùng trong quyển đầu của bộ Siêu hình học (Métaphysique). Năm ba mươi
bảy tuổi, lúc sư phụ Platon qua đời, ông rời Académie và đến Assos, ở lại đó ba
năm với bạn đồng môn cũ là Hermias.
Từ năm 342 tr.CN, Aristote đến Pella, sống trong triều đình của vua Philippe xứ
Macédoine với cưông vị thái phó, thầy dạy cho hoàng tử Alexandre. Ông đã ở đó
cho đến năm 334 tr.CN, lúc vua Philippe băng hà.
Đến năm bốn mươi chín tuổi, Aristote quay về Athènes và thành lập học viện
Lycée. Ông chỉ rời đô thị này để tháp tùng Alexandre Đại đế trong những cuộc
chinh phục của nhà vua này (335 331 tr.CN). Trong lúc đó học viện Académie do
Xénocrate, một bạn đồng môn cũ của ông lãnh đạo.
Vào năm 323, Aristote bị bắt buộc rời Athènes. Đó là năm tang tóc lớn vì cái chết
đột ngột, khi còn rất trẻ, của người học trò lừng lẫy của ông, Alexandre Đại đế.
Ông buộc phải đào vong để tị nạn ở Chalcis và mất tại đó năm 322 tr.CN vào lúc
nhà hùng biện Démosthène tự vẫn.
