chúng ta hơn là vật đó có vẻ là tốt đối với chúng ta bởi vì chúng ta ham muốn vật
đó: nguyên lý, chính là tư tưởng (c). Vậy mà trí tuệ được chuyển động bởi cái khả
niệm (3) và cái xê_ri dương những đối thể là khả niệm bởi chính nó (4). Trong
cái xê_ri dương này, bản thể là đệ nhất, và, trong bản thể, cái gì đơn giản và trong
tình trạng hiển thể, là đệ nhất (5). Nhưng điều Thiện tự thân và cái khả dục tự
thân cũng thuộc về cùng một xê_ri, và cái nào là đệ nhất trong xê_ri này thì luôn
luôn là tối ưu hay tương tự với cái tối ưu.
Nguyên nhân cứu cánh có thể nằm trong những hữu thể bất động, đó là điều mà
sự phân chia chứng tỏ (6). Thật vậy, nguyên nhân mục đích là hữu thể được coi là
cứu cánh, là mục đích; theo nghĩa sau này, cứu cánh có thể tồn tại giữa những
hữu thể bất động, nhưng không phải theo nghĩa đầu tiên (d). Và nguyên nhân cứu
cánh chuyển động như là đối tượng của tình yêu và tất cả những vật khác chuyển
động do sự kiện là chính chúng được chuyển động. Nói thế rồi, nếu một vật được
chuyển động thì nó có thể khác với cái nó đang là (7). Do vậy, nếu hiển thể của
nó (8) là loại đầu tiên của vận động chuyển vị (mouvement de translation), là chỉ
theo cách nó lệ thuộc vào sự thay đổi mà nó có thể khác đi (9), nghĩa là tuỳ theo
nơi chốn, ngay cả nếu nó không thể làm điều đó theo bản thể. Nhưng bởi vì có
một hữu thể chuyển động, trong khi chính nó lại bất động, tồn tại trong tình trạng
hiển thể, hữu thể này không hiện hữu bằng cách nào khác hơn là chính nó: thật
vậy, sự chuyển vị là sự thay đổi đầu tiên, và sự chuyển vị đầu tiên là chuyển vị
vòng tròn; vậy mà chuyển động vòng tròn này chính là do Đệ nhất Động cơ tạo
ra. Đệ nhất Động cơ vậy là một hữu thể tất yếu, và trong tính cách là tất yếu, hữu
thể của nó là điều Thiện, và chính bằng cách này mà nó là nguyên lý. Bởi vì cái
tất yếu trình bày tất cả những nghĩa sau đây: có sự tất yếu phát sinh từ cưỡng
bách, ở chỗ nó bắt buộc khuynh hướng tự nhiên của chúng ta; rồi sự tất yếu mà
không có nó thì điều Thiện là bất khả; cuối cùng là cái gì không thể hiện hữu theo
cách khác, nhưng chỉ hiện hữu theo một cách duy nhất.
Cả bầu trời và thiên nhiên được gắn liền vào một nguyên lý đó. Và nguyên lý này
là một phong cách sống, có thể so sánh với phong cách hoàn hảo nhất được ban
cho chúng ta, để sống trong một khoảnh khắc ngắn. Trí tuệ suy tư về chính mình
bằng cách lãnh hội cái khả niệm, bởi vì chính nó trở thành khả niệm khi đi vào
tiếp xúc với đối tượng của nó và khi suy tư về nó, khiến cho có sự đồng nhất giữa
cái dĩ niệm (l’intelligé) và cái khả niệm (l’intelligible) (10): chỗ hội tập của cái
