phần của bầu trời cũng không nằm trong bầu trời (a)? Bởi vì nếu có một đàng tác
nhân làm cho bầu trời chuyển động mà chính mình cũng được chuyển động, thì
tất yếu là tác nhân đó chuyển động do tiếp xúc với cái gì bất động và rằng vật đó
không phải là thành phần của tác nhân tạo chuyển động (b); nếu đàng khác tác
nhân đó lại trực tiếp bất động, thì nó cũng không phải là thành phần của cái gì
được chuyển động (c). Vả chăng người ta có lý khi nói rằng một cầu thể tự
chuyển động theo vòng tròn không có phần nào của nó lại đứng yên: nếu không,
tất yếu là hoặc toàn thể cầu thể đó đứng yên hoặc là tính liên tục của nó bị phá vỡ
(1). Trái lại, người ta nhầm khi nghĩ rằng các cực có một tiềm lực nào đấy, trong
khi chúng không có đại lượng và chỉ là những đầu mút và những điểm. Thực vậy,
ngoài việc những hữu thể tính (entités) loại này không có tồn tại thực tế nào, thì
một chuyển động duy nhất lại có nguồn gốc song trùng là điều bất khả: vậy mà
các cực đang được bàn đến lại có hai (2).
Vậy nên đó là những lý do theo đó người ta có thể tự hỏi có hay chăng một cái gì
đó đối với toàn bộ thiên nhiên cũng giống như Trái đất đối với mọi động vật và
với cái gì được chuyển động bởi chúng (d).
ARISTOTE, Chuyển động của các con vật.
1. Ý kiến này đến từ các triết gia theo Pythagore và từ Platon.
2. Ám chỉ đến hai chòm sao Đại hùng tinh và Tiểu hùng tinh.
Ø SỰ BẤT ĐỘNG, CHUYỂN ĐỘNG, TÁC NHÂN ĐẦU TIÊN
1. Việc nêu lên một định đề vật lý về sự hiện diện ở bên ngoài biên giới của vũ trụ
(ouranos) một tác nhân bất động đầu tiên tạo chuyển động (un premier mouvant
immobile).
2. Giả thuyết thứ nhất của lưỡng nan luận (dilemme): nếu tác nhân tạo chuyển
động cho toàn thể vũ trụ mà chính nó lại được chuyển động và không phải là bất
động, thì nó được chuyển động bởi một tác nhân bất động khác.
3. Khía cạnh thứ nhì của ly tiếp đề (alternative): tác nhân tạo chuyển động, vì là
bất động và không được chuyển động, nên không là thành phần của thế giới. Nói
