thêm vào một thời gian vô tận, nhưng bằng cách tước bỏ ước muốn bất tử. Bởi
không có gì đáng sợ trong đời sống đối với những ai đã thực sự hiểu rằng chẳng
có gì đáng sợ trong sự chấm dứt đời sống (1). Ngu ngốc thay kẻ nào nói sợ cái
chết, không phải vì kẻ ấy sẽ đau khổ khi nó sẽ đến, nhưng bởi vì hắn ta đau khổ
vì chuyện nó phải đến (2). Bởi cái gì mà sự hiện diện chẳng hề làm phiền chúng
ta, thì sao lại phải đau khổ vô ích vì chờ đợi nó? Như thế điều đó có vẻ gây kinh
hoàng nhất trong số những tai hoạ - cái chết - chẳng là gì cả đối với chúng ta, bởi
vì, khi chúng ta đang còn sống, cái chết chưa có mặt, và khi cái chết có mặt,
chúng ta đâu còn hiện diện. Vậy là cái chết chẳng có liên quan gì với người sống,
cũng không mắc mớ chi với người chết, bởi vì, với người sống, nó không có mặt,
còn với người chết, họ đâu còn nữa để đối diện với nó …
Cũng còn nên nhớ rằng tương lai không hoàn toàn là của chúng ta, cũng không
hoàn toàn không phải của chúng ta, để chúng ta đừng chờ đợi tương lai theo kiểu
chắc cú là nó phải đến, cũng không tuyệt vọng như là tuyệt đối không còn có
tương lai nào.
ÉPICURE, Thư gửi Ménécée
Những dục vọng và khoái lạc
Ngoài ra phải nhận thấy rằng, trong số những dục vọng, có những cái là tự nhiên,
có những cái là phù phiếm. Và rằng, trong số những dục vọng tự nhiên, có những
cái là cần thiết, có những cái chỉ là tự nhiên mà thôi (1). Trong số những dục
vọng cần thiết, có những cái là cần thiết cho hạnh phúc, có những cái cần thiết
cho sự vắng mặt những đau khổ thân xác, có những cái khác là cần thiết cho
chính sự sống. Thực vậy, một nghiên cứu về những dục vọng này mà không lầm
đường, phải biết quy mọi chọn lựa và mọi khước từ về sức khoẻ của thân thể và
sự vắng mặt mọi nhiễu loạn trong tâm hồn, bởi vì đó là cứu cánh của đời sống
hạnh phúc. Bởi chính vì điều ấy mà chúng ta làm mọi chuyện: để không đau khổ
và để không bị nhiễu loạn. Một khi tình trạng này được thực hiện nơi ta, mọi
phong ba trong tâm hồn đều dịu lại, người sống không còn phải đi như thể hướng
về cái gì thiếu vắng với mình, cũng không phải tìm cái gì khác để đong đầy hạnh
phúc cho tâm hồn và thân xác của anh ta. Quả thật, chúng ta cần khoái lạc khi,
