Sự sống và mọi sự vật sinh ra từ trước
Mọi thực tại được sinh ra từ một archè hay nguyên lý vật chất, đó là nước.
ARISTOTE (1)
Phần lớn những triết gia đầu tiên nhận định rằng những nguyên lý của vạn hữu
đều giản qui về những nguyên lý vật chất. Cái mà từ đó vạn hữu được tạo thành,
thời kỳ đầu tiên của sự sinh thành và thời kỳ cuối cùng của sự hoại diệt - trong
khi mà, bản thể (la substance) vẫn còn đó, chỉ có những trạng thái là thay đổi (2) -
đó là cái họ coi là nguyên tố và nguyên lý của mọi vật; họ cũng cho là không có
gì tự sinh ra cũng như không có gì bị huỷ diệt, bởi vì thiên nhiên này được bảo
lưu mãi mãi.
Bởi vì phải có một bản chất nào đấy, duy nhất hay đa phức, mà từ đó một vật
khác được sinh ra, trong khi bản chất này được bảo toàn. Tuy nhiên, mọi người
lại không nhất trí về số lượng và hình thức của một nguyên lý như thế. Đối với
Thalès, người sáng lập nên quan niệm triết lý này, thì nguyên lý tối sơ là nước (vì
thế ông cho rằng Trái đất nổi bồng bềnh trên nước); có lẽ ông đề xướng lý thuyết
này khi nhận thấy rằng mọi dưỡng chất đều ẩm ướt và chính cái nóng cũng rút ra
sự sống từ đó; và cũng do bởi sự kiện là mầm giống của mọi vật đều có tính ẩm
(4); thế cho nên nước là nguyên lý của mọi vật có tính ẩm.
ARISTOTE, Siêu hình học
Chú thích
(1) Triết gia Hy Lạp, thế kỷ thứ tư trước C.N., người thành lập trường Lycée.
(2) Không có gì mất đi, tất cả đều biến đổi.
(3) Nguyên tố (élément) và nguyên lý (principe) là những từ do Aristote đặt ra.
Người ta không thể khẳng định rằng Thalès có sử dụng những từ này hay không
và có gán cho chúng ý nghĩa như thế hay không.
(4) Mầm giống luôn cùng bản chất như linh hồn: ở đây là nguyên tố có tính ẩm.
