MAIMONIDE
Truyền thống thần học tiêu cực, chủ yếu là của Tân phái Platon, có tính liên văn
hoá. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi ta thấy lại lý thuyết về sự phủ định siêu
việt (la théorie de la négation transcendante), ngay giữa thế kỷ mười hai, nơi nhà
thần học Do Thái Maimonide, dưới hình thức một khái niệm - "sự khuyết phạp
của khuyết phạp" (la privation de la privation) - mà người ta sẽ thấy lại trong khái
niệm "hủy thể của hủy thể" hay "phủ định của phủ định" (la négation de la
négation) theo thầy Eckhart:
"Một điều đã được chứng minh đó là Thượng đế, Đấng Tối Cao, là hữu thể tất
yếu (l’être nécessaire) trong đó không có sự kết hợp. Chúng ta không lãnh hội về
Ngài điều gì khác ngoài chuyện là Ngài hằng hữu, nhưng không thể biết Ngài là
gì. Vậy nên chúng ta không thể chấp nhận là Ngài có một thuộc tính khẳng định.
Những thuộc tính phủ định là những gì ta nên dùng để hướng dẫn tinh thần về
điều gì người ta phải tin tưởng đối với Thượng đế; bởi vì, không có một phức tính
nào sinh ra từ phía chúng, và chúng dẫn dắt tinh thần đến chỗ cùng cực có thể
được đối với con người để lãnh hội Thượng đế. Bởi vì chúng ta đã được chứng
minh cho thấy rằng tất yếu phải có cái gì đó ngoài những yếu tính được nhận ra
bởi các giác quan và chúng ta có được kiến thức nhờ trí thông minh, chúng ta nói
về cái đó là cái đó hiện hữu, điều này có nghĩa là sự không hiện hữu của cái đó là
không thể chấp nhận được (sa non-existence est inadmissible)… chúng ta nói
rằng cái đó sống động, có nghĩa là Thượng đế không phải là không có sự sống
(Dieu n’est pas sans vie), chúng ta nói rằng Thượng đế thường hằng, có nghĩa là
không có nguyên nhân nào làm cho Ngài hiện hữu. Vậy nên bạn phải biết rằng,
nếu bạn quả quyết gán cho Ngài một cái gì khác hơn chính Ngài, bạn đã xa rời
Ngài dưới hai tương quan: trước tiên, bởi vì tất cả những gì bạn gán cho Ngài chỉ
là một sự hoàn hảo đối với chúng ta , và thứ nhì là, bởi vì Ngài không có cái gì
khác ngoài chính mình, và ngược lại, chính yếu tính của Ngài tạo thành những
điều hoàn hảo nơi Ngài".
Maimonide, Hướng dẫn cho người lạc lối.
