DIETRICH DE FREIBERG
(1250 - 1320)
Dietrich de Freiberg (Theodoricus Teutonicus de Vribergh, Thierry de Fribourg),
tu sỹ dòng Dominicain (dòng Đa minh) người Saxon, đưông thời với thầy
Eckhart, có thể được coi như cha đẻ của "Siêu hình học Tinh thần" hay, đơn giản
hơn, với Eckhart, như đại diện đầu tiên của chủ nghĩa duy tâm tư biện
(l’idéalisme spéculatif) đã tưới thấm lâu dài nền văn hoá và triết học Đức quốc.
Chủng sinh tại tu viện Freiberg năm 1271, sinh viên tại Paris từ 1272 đến 1274,
đang thời thịnh hành của học thuyết Aristote, rồi lại làm chủng sinh ở Trèves vào
năm 1280, ông tốt nghiệp thần học và triết học tại Paris khoảng năm 1293, rồi
làm người đứng đầu dòng truyền giáo (ordre des prêcheurs) của tỉnh hạt Teutonia
(theo cách phân chia hành chánh của giáo hội Cơ đốc) từ 1293 đến 1296. Giảng
sư thần học tại đại học Paris năm 1296 - 1297, ông là người Đức thứ nhì (sau
Albert le Grand) chinh phục được đẳng cấp hàn lâm (le degré académique) danh
giá nhất thời đó của phương Tây. Từ 1303 trở đi, ông luân chuyển giữa nghiên
cứu khoa học và những trách nhiệm trong dòng tu Đa minh.
Tác phẩm của ông chủ yếu là về triết học và khoa học. Trong lãnh vực khoa học,
chúng ta chịu ơn ông về sự giải thích thoả đáng đầu tiên cho hiện tượng cầu vồng
(arc_en_ciel) trong quyển De Iride, cũng như một số công trình nghiên cứu quang
học (De Luce) và về màu sắc (De Coloribus). Về triết học, ngay lập tức ông tỏ ra
là địch thủ quả quyết của hữu thể luận thần học (l’ontothéologie) của thánh
Thomas và phát triển một lý thuyết về chức năng cấu tạo của trí tuệ (nhất là đối
với thời gian, được quan niệm như thực thể lý tưởng), lý thuyết này dự báo một
vài phương diện của chủ nghĩa duy tâm siêu nghiệm (De origine rerum,
praedicamentalium). Nhất là nó biểu minh lý thuyết về quá trình tự tạo của trí tuệ,
vượt qua thế đối nghịch dằng co giữa thuyết duy danh và thuyết duy thực (De
intellectu et intelligibili, De visione beatifica).
VỀ TRÍ TUỆ VÀ TÍNH KHẢ NIỆM (De Intellectu et Intelligibili)
Siêu hình học về Tinh thần (La Métaphysique de l’Esprit).
