Nói về thiên nhiên và hoà điệu, vấn đề là thế này: bản thể của vạn hữu, vốn là
vĩnh cửu, và chính thiên nhiên đòi hỏi một tri thức thiêng liêng chứ không phải
của người phàm, vả chăng không một vật đang tồn tại nào có thể được nhận thức
nếu không có một hữu thể cơ bản của mọi vật mà thế giới được tạo nên, đó là
những cái giới hạn và những cái vô hạn. Nhưng bởi vì những nguyên lý nào tồn
tại với tư cách là bất tương đồng và bất đồng chất nên việc một thế giới được tạo
ra từ chúng sẽ là bất khả, nếu không thêm vào đó một hoà điệu, dầu nó được sinh
ra theo cách nào. Những cái tương đồng và tương cận không đòi hỏi một hoà điệu
nào nhưng những cái bất tương đồng và bất tương cận và không được bài trí một
cách bình đẳng thì tất yếu phải được nối kết nhau bởi một hoà điệu khiến cho
chúng có thể đứng vững trong thế giới
STOBÉE, Trích tuyển cổ văn
ARCHYTAS
Hoà điệu và công lý
Archytas, sau Philolaos, rút ra những hệ luận chính trị từ khái niệm hoà điệu
(harmonie): về điều này, ông chính là kiểu mẫu cho Platon.
STOBÉE
Sự lục đục chấm dứt và sự hoà thuận tăng lên từ ngày người ta phát minh ra cách
tính. Nhờ đó, thực vậy, thay vì đầu óc ganh đưa kèn cựa, thì sự bình đẳng ngự trị;
cũng chính cách tính giúp chúng ta thoả hiệp với những ai mà ta có việc để liên
hệ. Như thế nó cho phép người nghèo nhận được từ những người có phương tiện,
và thúc đẩy người giàu bố thí cho những kẻ khốn khó, bởi vì qua đó cả hai tin
rằng họ sẽ được hưởng những sở hữu đồng đều (1). Đằng khác, nó tạo thành một
điều lệ (canon) (2) và một cái thắng (frein) đối với những kẻ bất lương: những ai
biết sử dụng cách tính này cảm thấy e ngại nếu làm điều sai quấy bởi vì nó thuyết
phục họ rằng họ không thể giấu giếm khi họ vi phạm pháp luật; những ai không
biết vận dụng cách tính, thì bị ngăn chận không cho làm điều xằng bậy bởi vì nó
chứng tỏ cho họ thấy rằng điều ác nằm trong dự tính của họ (3).
STOBÉE, Florilège
