1. Thưa quý ngài, tôi đã đọc trong sách sử của người Ả Rập rằng Abdala người
Saracen [có thể là anh em họ của Môhamét], khi được hỏi trong tình trạng hiện
thời của thế giới ông thấy cái gì là đáng kinh ngạc nhất, ông trả lời: "Không có gì
đáng kinh ngạc hơn con người". Cũng nhất trí với ý kiến này là câu nói của
Hermes Trismegistus: "Này Asclepius, phép lạ vĩ đại nhất là con người". Nhưng
khi tôi cân nhắc lý do của các câu châm ngôn trên, nhiều lý do về sự tuyệt vời của
bản tính con người mà nhiều người đưa ra đã không làm tôi thoả mãn - rằng con
người là trung gian giữa các tạo vật, là bạn thân của các thần, vua của các loài,
con người có giác quan tinh tế, có sự phân định của lý trí, và có ánh sáng của trí
thông minh giúp cắt nghĩa thiên nhiên, là trung gian giữa vĩnh cửu và thời gian
trôi qua, và (như người Ba Tư nói), là dây nối, đúng hơn là bài ca hôn ước của thế
giới, theo lời của Đavít, nhưng thấp hơn các thiên thần một chút (Thánh Vịnh
8:5). Tuy các lý do này rất hay, chúng không phải là lý do chính, nghĩa là lý do
khiến con người đáng được sự ngưỡng mộ lớn nhất. Bởi vì tại sao chúng ta không
ca ngợi các thiên thần và các ca đoàn thần thánh trên trời? Cuối cùng, có vẻ như
tôi đã hiểu được tại sao con người là loài thụ tạo may mắn nhất và do đó đáng ca
ngợi nhất và địa vị chính xác của con người trong trật tự các hữu thể hoàn vũ là gì
- một địa vị không những bị ganh tỵ bởi các loài thú vật nhưng còn bị ganh tỵ bởi
những vì sao trên trời và bởi các thiên thần ở ngoài thế giới này. Đây là vấn đề
của niềm tin quá khứ và một niềm tin kỳ diệu. Sao lại không phải như thế? Thưa
rằng chính vì lý do này mà con người xứng đáng được gọi và được đánh giá là
phép lạ vĩ đại và là một tạo vật kỳ diệu.
2. Nhưng thưa các nghị phụ, xin hãy nghe xem địa vị này là gì và trong tình bằng
hữu thân thiện và quý mến của quý vị, xin hãy vui lòng lắng nghe. Thiên Chúa
Cha, Kiến trúc sư tối cao, đã xây dựng ngôi nhà vũ trụ như chúng ta đã thấy, ngôi
đền thánh thiêng nhất của thần tính Ngài, bằng các quy luật của sự khôn ngoan
nhiệm màu của Ngài. Vùng thượng giới mà Ngài đã trang điểm bằng các bậc thần
thiêng, vùng trời Ngài đã cho các linh hồn vĩnh cửu xoay vần, và vùng hạ giới
bẩn thỉu Ngài đã cho sinh sôi nảy nở muôn vàn sinh vật đủ loại. Nhưng khi hoàn
tất công trình, Đấng Sáng tạo vẫn còn muốn có một ai đó để chiêm ngắm công
trình vĩ đại của Ngài, yêu thích vẻ đẹp của nó, và kinh ngạc trước sự mênh mông
bao la của nó. Vì vậy, khi mọi sự đã xong (như Môsê và Timê làm chứng), cuối
cùng Ngài đã nghĩ đến việc tạo dựng con người. Nhưng trong số các nguyên mẫu
