chung, khi tài khéo của thiên nhiên làm phát sinh trong những vật bất động, nơi
thực vật hay động vật những tư thế để chúng đạt tới những tầm cao. Hẳn rồi,
thiên nhiên chẳng hề bỏ lơ con người, sinh vật cao quý nhất, đứng đầu muôn vật,
không chỉ có khả năng thấu hiểu và tiên liệu, mà còn chiêm nghiệm và có tôn
giáo. Thiên nhiên đã chẳng phú cho con người những tài năng thiêng liêng nhất
và tốt nhất đó sao. Nhất là thiên nhiên đã phú cho con người một điều kiện khiến
cho nó có thể căng hết mọi sức lực khả hữu ở mức tối ưu và tối cao, theo một ước
muốn tự nhiên bẩm sinh. Thiên Chúa thì còn toàn hảo hơn thiên nhiên, đã tạo ra
con người, như câu chuyện rất thánh minh chứng, từ hai vật: từ bùn non của đất
(c) và từ sinh khí. Được tạo ra từ bùn đất, con người phải biết chăm sóc những gì
thuộc về thân xác một cách khôn ngoan, và được phú bẩm cho sinh khí, nó phải
biết yêu, với tất cả minh trí, những thực thể thiêng liêng.
JEAN REUCHLIN, Về nghệ thuật bí truyền thư.
a. Sự thăng hoa là quá trình tạo tác cho phép hoán chuyển một chất kém thuần
nhất thành một chất tinh ròng hơn, cho đến "đại công trình" (grand oeuvre) tức là
hòn đá điểm kim (hay hòn đá triết lý: la pierre philosophale).
b. Đó là "công trình" ở mức thuần trắng.
c. Theo từ nguyên tiếng Hê_bơ_rơ, Adam có nghĩa là: được tạo ra từ bùn non.
PIC DE LA MIRANDOLE
(1463 - 1494)
Bá tước Giovanni Pico della Mirandola sinh tại Mirandola, gần Ferrara, Bắc Ý.
Là con một hoàng tử Ý, nền giáo dục của ông gồm một loạt các môn học và nhiều
loại thiết chế văn hoá. Năm 1477, ông đến đại học Bologna học giáo luật. Sau hai
năm, ông chuyển sang học triết học tại các đại học Ferrara và Padua. Sau cùng,
năm 1482, ông kết thúc việc học bằng việc tìm hiểu tư tưởng Do Thái và Ả Rập
khi ông đang ở Florence và Paris.
Pico tin rằng có thể hoà giải vẻ mâu thuẫn giữa các hệ tư tưởng khác nhau mà
ông đã học. Bằng cách rút ra những gì ông cho là tốt nhất của mỗi nhà tư tưởng
