Lý thuyết y khoa của Paracelse dựa trên nguyên lý luyện kim đan về những tương
tự (analogies) và những ứng chiếu (correspondances) giữa những phần khác nhau
nơi cơ thể con người (tiểu vũ trụ) với đại vũ trụ. Những nhận định thông thiên
học và huyền học trải đều khắp công trình trước tác khoa học của ông, được khơi
nguồn cảm hứng từ tân thuyết Platon của Ficin, từ thuyết khả tri (gnoticisme) và
từ bí truyền thư Do Thái (la Kabbale).
NHỮNG TÁC PHẨM Y HỌC
Thành phần kim đan của đại và tiểu vũ trụ:
Trong lý thuyết tượng trưng thoát thai từ truyền thống huyền học, thì thuỷ ngân,
lưu huỳnh và muối tạo thành ba yếu tố nguyên sơ của vật chất.
Trời và đất được tạo từ hư không, nhưng chúng gồm ba thể: thủy ngân, lưu huỳnh
và muối. Những thể này gồm những hành tinh và mọi vì tinh tú, không chỉ các vì
sao mà còn tất cả những thể sinh ra và tăng trưởng từ chúng. Đó là đại thế giới
hay đại vũ trụ và không ai có thể nói ngược lại hay triệt tiêu ba chất mà tôi vừa
nói. Con người, tiểu vũ trụ, được tạo ra từ đại vũ trụ và chứa đựng tất cả những gì
đại vũ trụ chứa đựng. Như vậy con người chỉ là thủy ngân, lưu huỳnh và muối.
Tinh tú tác động nơi nào hiện diện ba thể này, mỗi tinh tú có bốn phần mà đôi mắt
chỉ có thể phân biệt một thể duy nhất, trong đại thế giới và trong tiểu thế giới.
PARACELSE, Về chứng điên giản.
Cõi hữu hình và cõi vô hình (Le visible et l’invisible)
Cũng như có một thế giới hữu hình và một thế giới vô hình, thì con người cũng
có đôi mắt và ánh sáng tự nhiên (đôi mắt tâm linh). Hay đúng hơn là có hai con
người trong chỉ một thân xác.
Là những con người trên mặt đất này, chúng ta có phương tiện nào khác hơn là
ánh sáng tự nhiên (1) để tìm hiểu vạn vật trong thiên nhiên? Anh sáng này giúp
tôi theo đuổi công trình nghiên cứu. Từ cõi hữu hình nó xuyên vào cõi vô hình và
trong cảnh giới này cũng như trong cảnh giới kia nó đều rất diệu kỳ. Nhờ vào ánh
sáng tự nhiên này mà cõi vô hình trở thành hữu hình. Những gì mà đôi mắt thấy
