chính xác Agrippa định nghĩa những đặc tính hay những nguyên lý bí ẩn của vạn
vật mà những hiệu ứng không thể tính hết được dầu là bằng sự quan sát liên tục
hay bằng lý luận giải thích.
Nơi vạn vật có những đặc tính không đến từ một yếu tố nào, chẳng hạn như có
thể giải độc, chữa lành ung sang hay hút sắt thép. Mỗi một trong những đặc tính
này thích hợp với một cố thể đặc biệt và tùy thuộc vào yếu tính của nó. Hiệu quả
được tạo ra không tương xứng với số lượng tác nhân đưa vào công trình, điều này
không phải là trường hợp đối với những yếu tố. Những đặc tính này vốn thuộc về
yếu tính của nguyên nhân, nên có thể là chúng có một hiệu ứng không tương
xứng với số lượng vật chất tác động, trong khi mà lực của những yếu tố, vì là vật
chất, cho nên cần đến một số lượng lớn nếu người ta muốn tạo ra một hiệu quả
mãnh liệt. Những đặc tính này, do vậy, được gọi là huyền bí, vì nguyên nhân của
chúng tàng ẩn và tinh thần con người không giải thích nổi. Các triết gia đã khám
phá ra những đặc tính đó bằng cả một chuỗi những thí nghiệm hơn là bằng lý
luận.
Như thế, thức ăn được tiêu hoá trong bao tử chúng ta bởi sức nóng mà chúng ta
biết, nhưng sự biến dưỡng của nó vụt khỏi chúng ta, như thể là nó được tạo ra bởi
một đặc tính huyền bí mà chúng ta không biết…
HENRI CORNEILLE AGRIPPA, Triết học huyền bí.
PARACELSE
(1493 - 1541)
Theophrastus von Hohenheim, tự là Paracelse xuất thân từ một gia đình y sỹ của
Thụy Sỹ. Là nhà luyện kim đan (alchimiste) và y sỹ giải phẫu, từ năm 1509, ông
thực hiện nhiều cuộc du hành qua các đại học ở Âu châu. Các công trình mang
tính cách mạng của ông và tính ưa tranh biện của ông đối với các đồng nghiệp
thường khiến ông phải trốn chạy khỏi các đại học mà ông từng giảng dạy. Chẳng
hạn ở đại học Bâle, vào năm 1528, ông gây tai tiếng khi phê bình những lý thuyết
của Galien và Avicenne.
