chúng ta những đoạn ngắn.
Theo Platon và sau ông, Simplicius, thì tác phẩm của Zénon chỉ gồm một quyển
sách. Dựa trên lý thuyết của Parménide về Hữu thể - Nhất thể (L’Être - Un),
Zénon cố gắng, bằng một loạt lý luận, phản bác tính hiển nhiên khả giác (l’
évidence sensible). Ông kiên quyết chứng minh, qua bốn lập luận nghịch lý, rằng
chuyển động không thể nào có thực.
Phát minh ra biện chứng pháp
Miệng lưỡi biện luận lưu loát là cơ quan minh hoạ tài năng của Zénon d’ Elée,
chàng tuổi trẻ tuấn tú và tài hoa này, người đưông thời của Mélissos, đã trao tài
lợi khẩu của mình cho Parménide mà chàng bảo vệ để chống lại những kẻ thù chủ
trương thuyết biến dịch.
Nhưng cuối đời mình, ông đã phải phun lưỡi mình vào mặt bạo chúa Néarque, kẻ
muốn ông phải khai ra tên những người âm mưu chống lại bạo chúa! Timon,
người kế thừa tư tưởng của Pyrrhon, cho rằng Zénon "có khả năng biện luận về
mọi đề tài, có thể đồng thời, bênh vực cho cả hai luận chứng thuận và nghịch.
Chính theo ý nghĩa này mà Zénon được Aritote coi là "người phát minh khoa biện
chứng pháp", và tác giả của bốn mươi luận chứng nghịch lý (paradoxes).
ÉLIAS (Người theo Tân thuyết Platon, thế kỷ thứ sáu)
Một ngày nọ Zénon trình lên cho thầy mình là Parménide, người đưa ra luận đề
hữu thể là một theo quan điểm mô thể (L’ Être est un du point de vue de laforme),
trong khi các hiện thể là đa phức (les existants sont multiples) theo quan điểm của
tính hiển nhiên khả giác (1), một hợp tập gồm bốn mươi luận chứng khẳng quyết
rằng hữu thể là một, vì chàng nhận định rằng mình có nghĩa vụ kề vai chiến đấu
bên cạnh sư phụ. Rồi một lần khác, để hậu thuẫn luận đề của thầy mình, người
nghĩ rằng hữu thể là bất động, chàng lại đưa ra năm luận chứng để khẳng định
hữu thể là bất động. Lúc đó vì đuối lý không phi bác được nên Antisthène,một
triết gia hoài nghi khinh bạc (3) đứng lên và bỏ đi, vừa nghĩ rằng cách chứng
minh bằng sự hiển nhiên khả giác có sức mạnh thuyết phục hơn bất kỳ luận
chứng đối lập nào chỉ dựa vào những trò lắt léo quanh co của trí tuệ.
