Nói rằng thân xác tôi được sống trải là chưa đủ, và không phải được biết, như cơ
quan được biết, bởi ý tưởng minh và biệt về những đặc tính của vật có trương độ:
đau đớn, đói khát, không hạn chế vào cảm thức sống, bởi vì thiên nhiên, hay một
bản năng tự nhiên dạy cho tôi biết nhiều điều, như tránh né cái gì làm cho mình
đau đớn, đói ăn khát uống… Dầu không phải là chân lý của trí tuệ, minh và biệt,
song những gì mà thiên nhiên dạy tôi vẫn không vì thế mà kém là một thứ chân
lý. Nói một cách khác, đau khổ, đói khát có một ý nghĩa, mà chúng sẽ chẳng có
chút nào nếu chúng chỉ là ở trong thân xác; chúng phải thuộc về cả thân xác lẫn
tâm hồn, hoà quyện, hợp nhất với nhau.
Nhưng chúng ta còn sai lầm cả trong những sự mà thiên nhiên trực tiếp khuyến
khích ta, như khi những bệnh nhân thích uống hoặc ăn những thức có hại cho họ.
Có lẽ người ta sẽ bảo: duyên cớ làm cho bệnh nhân sai lầm là vì bản tính của họ
bị hư hoại; nhưng nói thế cũng chưa giải nghĩa được khó khăn, bởi vì một người
bệnh tật cũng đích thực là một tạo vật của Thiên Chúa như một người lành mạnh,
thành thử sự họ có bản tính giả dối. Và khiếm khuyết cũng trái với thiện tính của
Thiên Chúa như khi người ta lành mạnh có bản tính giả dối. Và cũng như chiếc
đồng hồ kết thành bởi những bánh xe và những hòn đồi, khi người ta chế tạo
không đúng và đồng hồ không chỉ đúng giờ, thì chiếc đồng hồ cũng hoàn toàn
tuân theo các định luật của thiên nhiên như khi nó làm thoả những ước muốn của
ông thợ đồng hồ. Cũng một lẽ, nếu tôi nhìn xem thân thể con người như một bộ
máy kết thành bởi những xương, thần kinh, bắp thịt, mạch máu, máu và da, và giả
như trong thân thể không có một tâm linh nào hết, thì thân thể nọ vẫn chuyển
động đủ mọi cách như bây giờ trong những trường hợp nó không chuyển động do
sự hướng dẫn của ý muốn, nghĩa là của tâm linh, nhưng hoàn toàn do sự xếp đặt
của các cơ thể của nó, - tôi dễ dàng nhận thức rằng nếu bị bệnh thủy thũng, tự
nhiên thân thể đó mỗi khi bị khổ vì khô cổ họng, - khô cổ họng thướng là dấu
hiệu báo cho tâm linh biết tình cảm của sự khát, - nó sẽ do sự khô cổ họng đi tới
sự kích động những thần kinh và những chi tiết có liên quan đến sự thực hiện
công việc uống, và như vậy nó gia tăng bệnh trạng của mình và tự làm hại mình:
việc đó cũng tự nhiên như khi không bị bệnh tật chi mà thấy khô cổ họng thì thân
thể hướng về việc uống để làm ích cho mình. Và cho rằng, nhìn vào công dụng
mà ông thợ đặt nơi chiếc đồng hồ, tôi có thể nói rằng chiếc đồng hồ đi trệch bản
tính của nó vì nó không chỉ đúng giờ; và cho rằng nhìn bộ máy thân thể con
