cho toàn nhân loại, như vậy, cũng làm thành quyền lợi thực sự và hạnh phúc hiện
thời của mỗi tạo vật, nói riêng.
Như vậy, con người chỉ có thể hạnh phúc bởi đức hạnh, và đau khổ khi không có
nó. Như vậy đức hạnh là điều thiện, thói xấu là điều ác của xã hội và của mỗi một
thành viên tạo ra nó.
SHAFTESBURY, Tiểu luận về phẩm giá và đức hạnh.
1. Hữu thần luận (thésme): Học thuyết công nhận sự hiện hữu của một Thượng đế
ngôi vị (un Dieu personnel) như là nguyên nhân của vũ trụ.
2. Đó là cái phương trình xưa cũ Đức hạnh - Hạnh phúc.
BERKELEY (1685 - 1753)
Sinh năm 1685 trong bá-tước-địa Kilkenny, một thành phố miền Nam Ái Nhĩ
Lan, George Berkeley thuộc một gia đình tiểu quý tộc Anh - Ái Nhĩ Lan; vào
năm 1700 ông nhập học trường Trinity College ở Dublin và năm 1709 thụ phong
trợ tế (diacre) trước khi gia nhập Anh quốc giáo phái một năm sau đó. Từ 1706
ông bắt đầu biên soạn bộ Giảng luận triết học.
Hai năm 1709 - 1710 chứng kiến việc xuất bản hai tác phẩm lớn đầu tiên của ông:
Tiểu luận về một lý thuyết thị kiến mới và Khảo luận về những nguyên lý của tri
thức nhân loại. Tác phẩm được chào đón bằng sự im lặng khinh thường hay
những lời châm biếm mỉa mai. Nhưng Berkeley không hề thất vọng khi muốn
tung ra chủ thuyết phi vật chất của mình và vào năm 1713 ông đến Luân Đôn để
xuất bản thiên kiệt tác của nền văn chương triết lý: Ba đối thoại giữa Hylas và
Philonous. Là nhà bút chiến, lúc đó Berkeley viết trong tạp chí The Guardian,
một loạt bài báo nhằm bảo vệ tín ngưỡng. Tạm thời xin từ nhiệm ở Trinity
College ông du hành hai chuyến qua châu lục (1714; 1716 -1721). Trong thời
gian ở thành phố Lyon, Pháp (1720 - 1721) ông biên soạn tập sách mỏng Về
chuyển động để trình Hàn lâm viện Khoa học Paris. Quay về Dublin, ông nhận
chức mục sư trưởng vùng Derry. Một khoản tặng dữ từ một di chúc bất ngờ cho
phép ông thực hiện giấc mộng làm nhà truyền giáo tiên phong và năm 1728 ông
xuống thuyền đến vùng quần đảo Bermuda cùng với cô vợ trẻ Anne Forster. Trở
