TRINH QUÁN CHÍNH YẾU - PHÉP TRỊ NƯỚC CỦA ĐƯỜNG THÁI TÔNG - Trang 121

phương tám hướng; không ra khỏi cung, chỉ ngồi trong cung mà biết
được việc của thiên hạ. Hoàn toàn tuân theo phương châm này sẽ mãi
mãi củng cố được đại nghiệp của đế vương. Nếu sinh ra trong chốn
thâm cung, lớn lên trong vòng tay phụ nữ, chưa từng biết lo lắng sợ
hãi thì không thể hiểu được thơ văn từ chương. Dù tài thánh không thể
đoán chừng, thiên sinh trí tuệ, nhưng dù thông hiểu quy luật của vạn
vật, dựa theo nó để làm nên sự nghiệp thiên hạ, cuối cùng cũng phải
dựa vào sự phò trợ của bề tôi. Nếu không coi trọng lễ nhạc giáo hóa,
học ca dao thi tụng thì sao phân rõ vạn vật, giám định luân thường?
Khảo sát phổ biến việc làm của thánh hiền thì hoàn toàn có thể dùng
để dạy bảo Thái tử. Bởi vậy Thái tử nhà Chu tôn sùng thánh triết, bái
Thái Công Vọng, Chiêu Công làm Thái sư, Thái bảo, nâng cao đức
hạnh; Thái tử nhà Hán hấp thu nhân nghĩa, lễ đón các bậc hiền nhân
Đông Viên Công, Khởi Lý Quý, thể hiện phẩm đức. Việc khảo sát thân
phận của Thái tử quan hệ đến vận mệnh của nước nhà; sự hưng vong
của nước nhà tùy thuộc vào việc Thái tử hành thiện hay hành ác. Nếu
Thái tử ngay từ đầu không nỗ lực thì cuối cùng sẽ hối hận. Bởi thế
Tiều Thố dâng sớ yêu cầu Thái tử thông hiểu phương lược trị nước;
Giả Nghị hiến kế, yêu cầu Thái tử phải hiểu lễ giáo. Nay Hoàng Thái
tử tài năng kiệt xuất, danh thơm sớm vang, đức tốt sáng suốt công
bằng, đôn hậu thành thực, phẩm chất hiếu kính, hữu ái, nhân nghĩa đều
bắt nguồn từ tư chất trời sinh, không cần phải dạy bảo chi tiết. Trăm
họ khắp thiên hạ vốn ngưỡng mộ đức hạnh của Thái tử, ngay cả chim
bay cá lội cũng đều hướng theo phong tiết của Thái tử. Tuy nhiên lễ
nghi vấn tẩm thị thiện (hỏi vua về giấc ngủ, trông coi khi vua ăn) đã
biểu hiện ở ba lần triều kiến mỗi ngày; học tập nghiên cứu học thuật ở
Nghệ cung, còn phải thông hiểu bốn môn học vấn thi, thư, lễ, nhạc.
Tuy tuổi đang sung sức, tu thân có tiến triển, nhưng quả thực lo lắng
ngày tháng dễ trôi qua, sự nghiệp bị tiêu hủy. Tham thú an dật và bị
trách mắng chính là bắt đầu từ đây. Thần ngu muội nông cạn, may
mắn được tham gia hầu hạ, hy vọng mở mang trí sáng của Thái tử, ý