✽✽✽
Năm Trinh Quán thứ mười, Ngụy Trưng dâng sớ:
Thần nghe nói nền tảng của trị nước là nhân nghĩa đức hạnh; sự
đảm bảo của nhà vua là thành tín. Thành tín được xây dựng thì bề tôi
không có lòng khác; đức hạnh lễ nghĩa hình thành thì người phương
xa sẽ đến theo. Đã vậy thì đức hạnh lễ nghĩa, thành tín là đại cương
của nước nhà, quan hệ đến luân lý vua tôi cha con, không thể rũ bỏ nó
dù chỉ một khắc. Vì thế Khổng Tử nói: “Vua sử dụng bề tôi phải dựa
vào lễ nghĩa, bề tôi hầu vua phải dựa vào trung thành”. Lại nói: “Xưa
nay ai cũng phải chết, nếu dân không tin thì nước nhà không đứng
vững”. Văn tử nói: “Nói phải giữ lời và thực hiện, chữ tín đã được coi
trọng từ trước khi nói; phát lệnh phải có thành ý, nhất định phải chấp
hành, thành ý phải kiên trì sau khi phát lệnh”. Vậy thì nói được mà
làm không được thì lời nói không có chữ tín; phát lệnh mà không thực
hiện thì pháp lệnh không có thành ý. Lời nói không có chữ tín, pháp
lệnh không có thành ý thì đối với vua sẽ bại hoại phẩm đức, đối với bề
tôi sẽ chuốc lấy họa sát thân, ngay cả khi thế đạo rối ren, người có đức
có tài cũng không làm như vậy.
Từ khi vương đạo tốt đẹp đã được hơn mười năm, uy lực lan
khắp toàn quốc, muôn phương đến triều bái, quốc khố ngày một dồi
dào, lãnh thổ ngày một mở rộng. Nhưng đạo đức chưa sâu sắc hơn,
nhân nghĩa chưa rộng rãi hơn, tại sao vậy? Vì thái độ đối xử với bề tôi
chưa hoàn toàn thành tín, mặc dù làm việc có khởi đầu tốt đẹp, nhưng
chưa chắc đã có kết thúc tốt đẹp. Sự hình thành của nó là tiệm tiến,
không phải một sớm một chiều. Ngày trước vào năm Trinh Quán thứ
nhất, nghe được việc tốt thì mừng rỡ khen ngợi, đến năm Trinh Quán
thứ tám thứ chín, còn vui vẻ nghe lời khuyên can. Từ đó về sau, dần
dần lới ghét khuyên can thẳng thắn; dù miễn cưỡng tiếp thu cũng
không còn khoan hồng đại lượng như trước nữa. Người chính trực
