có kịp cứu vãn không? Đây chính là điều thứ bảy bệ hạ đã không kiên
trì được đến cùng.
Khổng Tử nói: “Vua dùng lễ tiết để bổ nhiệm bề tôi, bề tôi dùng
lòng trung để thờ vua”. Đã như vậy thì vua đối xử với bề tôi, về lễ
nghĩa không được mỏng. Lúc bệ hạ mới lên ngôi thì gần gũi bề tôi
bằng thái độ cung kính, ân huệ của vua ban xuống, suy nghĩ của bề tôi
được truyền đạt đến vua, vua tôi đều tận tâm tận lực, trong lòng không
một chút kiêng kỵ. Những năm gần đây, có rất nhiều chỗ xem nhẹ. Có
quan địa phương được làm sứ tiết, dâng tấu việc lên triều đình, muốn
gặp thiên tử để trình bày sự việc, lại không được lắng nghe với sắc mặt
vui vẻ, có điều thỉnh cầu, lại không được ân chuẩn. Có khi do bề tôi có
chỗ thiếu sót, lại nghiêm trách lỗi nhỏ, lúc ấy dù có nhanh nhạy khéo
biện cũng không thể tỏ lòng trung, mà muốn trên dưới một lòng, quân
thần hòa hợp, chẳng phải khó lắm sao? Đây chính là điều thứ tám bệ
hạ đã không kiên trì được đến cùng.
✽✽✽
Kiêu ngạo không được nuôi dưỡng, tư dục không được phóng
túng, thú vui không được cực độ, ý nguyện không được thỏa mãn quá
mức. Bốn điểm này đế vương đời trước dùng để cầu phúc vận, người
hiền thông đạt sự lý dùng làm cảnh giới sâu sắc. Vào đầu thời Trinh
Quán, bệ hạ chăm chỉ nỗ lực, không dám lười biếng, cúi mình nghe
theo người khác, còn thường cảm thấy mình làm chưa đủ. Những năm
gần đây lại kiêu ngạo phóng túng, cậy vào công nghiệp vĩ đại, trong
lòng khinh thị đế vương thời trước, tự phụ là thánh triết anh minh,
xem thường nhân vật đương đại, đây là kiêu ngạo đang được nuôi
dưỡng. Muốn làm gì đều phải được như ý, dù có khi kiềm chế tình
cảm nghe theo khuyên can, nhưng vẫn không thể quên việc muốn làm,
đây là tư dục đang được phóng túng. Chí thú vào việc vui chơi hưởng
lạc, tâm tình không thấy mệt mỏi, tuy không hoàn toàn gây trở ngại
cho chính sự, nhưng không còn chuyên tâm cho đại sự nước nhà, đây
